piątek, 26 lutego 2021

Roślinne opowieści

Milczenie roślin
Jednostronna znajomość między mną a wami
rozwija się nie najgorzej.
Wiem co listek, co płatek, kłos, szyszka, łodyga,
i co się z wami dzieje w kwietniu, a co w grudniu.
Chociaż moja ciekawość jest bez wzajemności,
nad niektórymi schylam się specjalnie,
a ku niektórym z was zadzieram głowę.

Macie u mnie imiona:
klon, łopian, przylaszczka,
wrzos, jałowiec, jemioła, niezapominajka,
a ja u was żadnego.

Podróż nasza jest wspólna.
W czasie wspólnych podróży rozmawia się przecież,
wymienia się uwagi choćby o pogodzie,
albo o stacjach mijanych w rozpędzie.

Nie brakłoby tematów, bo łączy nas wiele.
Ta sama gwiazda trzyma nas w zasięgu.
Rzucamy cienie na tych samych prawach.
Próbujemy coś wiedzieć, każde na swój sposób,
a to, czego nie wiemy, to też podobieństwo.

Objaśnię jak potrafię, tylko zapytajcie:
co to takiego oglądać oczami,
po co serce mi bije
i czemu moje ciało nie zakorzenione.

Ale jak odpowiedzieć na niestawiane pytania,
jeśli w dodatku jest się kimś
tak bardzo dla was nikim.

Porośla, zagajniki, łąki i szuwary –
wszystko, co do was mówię, to monolog,
i wy go nie słuchacie.

Rozmowa z wami konieczna jest i niemożliwa.
Pilna w życiu pospiesznym
i odłożona na nigdy.
Wisława Szymborska
Historia naszej cywilizacji nierozerwalnie związana jest z roślinnością. Od zawsze, bez względu na epokę czy też położenie geograficzne  rozwój społeczeństw był uzależniony od dostępu do ziarna i wyrastającej z niej roślinności.
Jeśli rzecz ujmiemy chronologicznie, to raczej ludzie towarzyszą roślinom niż odwrotnie. Istnienie życia na Ziemi zależy od ich egzystencji. Korzystamy z roślin wszechstronnie i raczej nie wyobrażamy sobie bez nich istnienia. Najważniejsze rośliny zostały udomowione przed kilkunastoma tysiącami lat. Od tego czasu pojawiły się różne ich odmiany. Dzisiaj już tylko mało przypominające przodków.
Rośliny były i są nie tylko pokarmem dla człowieka, ptaków, owadów....
Towarzyszą one człowiekowi w ważnych aspektach życia rodzinnego i religijnego. Wiele zwyczajów, w których pojawiały się zioła, kwiaty, gałęzie drzew, wywodzi się z czasów pogańskich. I chociaż pojawiło się chrześcijaństwo nadal wierzono, a nawet jeszcze się wierzy, że pewne rośliny ochronią człowieka oraz jego dobytek, uzdrawiają duszę i ciało.  Stosowano je  w obrzędach ludowych, a informacje o sposobie jego stosowania przekazywano ustnie z pokolenia na pokolenie.
Wystarczy sięgnąć po książkę lub spytać Pana Google, aby się przekonać, że wierzenia ludowe oraz przesądy zawsze przypisywały roślinom duże znaczenie. Wszystko przez to, że widziano skrywające się w nich magiczne moce…
Rośliny
Śmierć - to czu­cie ro­ślin­ne,
Mi­łość - czu­cie czło­wie­cze -
W ro­ślin­ne, a nie w inne
Cia­ło duch się ob­le­cze.

Niech ocza­mi głod­ne­mi
Świat ten czu­ję i wi­dzę,
Za­nim spły­nę do zie­mi
Po zie­lo­nej ło­dy­dze.

I niech po­tem się sta­nie,
To co stać się po­win­no:
Jesz­cze jed­no roz­sta­nie
Z wła­sną du­szą bez­czyn­ną.

Cho­dzą zio­ła po świe­cie,
I ro­śli­ny, i maki,
A wy o tem nie wie­cie
Kto to taki, kto taki...

Zio­ła czy­nią po­ku­tę
Ośle­płe­mi ro­sa­mi,
Ale soki za­tru­te
Pły­ną sna­mi za nami...

Piję soki te płyn­ne,
Mi­łość głu­szę i ga­szę,
Wskrze­szam du­sze ro­ślin­ne,
Inne, inne, niż na­sze.

I już tak mnie zo­staw­cie,
By­ście w zie­mię nie wro­śli,
Mi­łość ludz­ką wy­baw­cie
Od uro­ków złych ro­ślin.
JAN BRZECHWA
Ludzie od zawsze szukali w najbliższym swoim otoczeniu leku na trapiące ich schorzenia. Z pomocą przychodziła im przyroda niosąca wiele surowców leczniczych w tym niezastąpione rośliny zielne.
Już w średniowieczu w przydomowych i przyklasztornych ogródkach hodowano rośliny, którym przypisywano ogromne znaczenie.
Dawno temu Pliniusz Starszy: „Przestudiujemy tutaj niektóre najwspanialsze twory natury; w tym krótkim traktacie opowiemy o ich właściwościach w taki sposób, że ludzie zdziwią się swoją ignorancją, a także o ich mocy pozwalającej im leczyć choroby. (...) Napiszę o więzach je łączących i przeciwieństwach pomiędzy nimi; o tych roślinach, które są nieme i nie mają żadnych uczuć, a z których człowiek odnosi same korzyści. To właśnie Grecy nazywali sympatią i antypatią"
Czy nie jest to temat wciąż aktualny, czy dzisiaj wciąż nie cierpimy przez tę samą ignorancję, mimo że nigdy przedtem nie dysponowaliśmy tak rozległą wiedzą?
Dla naszych przodków, którzy wdychali zapach lub żuli liście czy płatki tawuły, było czymś zadziwiającym i cudownym, kiedy odkryli, że kwiat, który oglądali na co dzień ma właściwości, które dzisiaj nazywamy przeciw gorączkowymi, antyseptycznymi, nasennymi, czy moczopędnymi, a może być także stosowany zewnętrznie, na choroby skóry.
Upływ czasu przecież niczego nie zmienił. Ludzie nadal odczuwają ból,  cierpią. Wierzą także w ochronną i magiczną moc roślin, która ma im zapewnić szczęście.  Jednak przede wszystkim pragną życia w zdrowiu, długowieczności i zachowania w dobrej kondycji ciała.
Często bez refleksji przechodzimy obok roślin, które uznajemy za powszechnie znane, wręcz pospolite. A które w rzeczywistości skrywają wiele tajemnic, które naszym przodkom były doskonale znane. Często było i jest to nazywane magią. Polegała ona na czerpaniu wiedzy z wielkiego ogrodu Matki Natury i w ten sposób wykorzystaniu cennych właściwości roślin.
Często nazywano je  „lekarstwami wiedźm", gdyż to zazwyczaj kobiety zajmowały się ziołolecznictwem.
Dlatego, jako że "bywam czarownicą", postanowiłam czasem zabrać Was w podróż do magicznego świata roślin, z których jedne działają jak afrodyzjaki, inne mają właściwości narkotyzujące, a jeszcze inne są silnie trujące. Jedne przynoszą szczęście, inne chronią przed nieszczęściami...
Przedstawię rośliny o wyjątkowych działaniach. Rośliny te towarzyszyły człowiekowi przez wieki, a niektóre z nich jeszcze dziś stanowią integralną część naszego codziennego życia.
ROŚLINY
Prychnął młody pęd do pędu:
„Ja tu urosnąć mam z urzędu,
A Pan mi się tutaj szwenda.
Jakiś dziwny rodzaj pęda…
Pan przeszkadza mi we wzroście,
Niech Pan zwiędnie – będzie prościej.
Pan mi listki w oczy wpycha,
Ależ Pan się tu rozpycha!
A jak kluczy, jak się plącze,
Z Pana to naprawdę pnącze!
Cóż Pan do mnie tył wypina?
Patrzcie! Grozi mi roślina!
Pan uwiera mnie korzeniem,
Leży na mnie swoim cieniem.
Pan mi sprzyja? To nieszczere,
Pan tu robi karierę.
Powiem szczerze, bez ogródek:
Szybko zmieni Pan ogródek.
Pan się śmieje? Ze mnie kpi?
Pan chce ogród zabrać mi?
Nigdy! Na to nie pozwolę!
Raczej z Panem zwiędnąć wolę!”.
znalezione w Internecie


17 komentarzy:

  1. Super utwór na zakończenie postu. Troszeczkę interesuję się ziołolecznictwem, sporo ziół zbiera moja mama. Chętnie poczytam więcej na ten temat. Pozdrawiam Ismenko.

    OdpowiedzUsuń
  2. Czymże byłby świat bez roślin?
    Pozdrawiam serdecznie i ciepło - jak dzisiejszy słoneczny dzień.

    OdpowiedzUsuń
  3. Nie wyobrażam sobie domu bez roślin, a tym bardziej plenerów bez drzew czy łąk bez kwiatów!
    Każda herbatka to rośliny, dodatki do potraw to rośliny, składniki kosmetyków to rośliny.
    Nie doceniamy tego skarbu naszej planety...
    jotka

    OdpowiedzUsuń
  4. Pięknie patrzysz na świat i doceniasz to, co czasem trudno nawet zauważyć w tej zwariowanej codzienności. Żyjąc wśród natury docenia się jej moc.
    Pozdrawiam serdecznie! ;)

    OdpowiedzUsuń
  5. Doceniam dziurawiec, jego właściwości, piękno drobnych kwiatków.
    Piękne wiersze wybrałaś.
    Serdecznie pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  6. Pięknie pisała o roślinach Wisława Szymborska.
    Serdeczności Ismeno :-)

    OdpowiedzUsuń
  7. To będzie wspaniały cykl. Rośliny, to w ogromnej mierze nasi sprzymierzeńcy. Uważam, że ludzie zbyt zawierzyli chemicznym środkom farmakologicznym z wielką szkodą dla naturalnych właściwości roślin. Muszę coś napisać poetyckiego:-)

    OdpowiedzUsuń
  8. Kocham naturę, roślinami ptaczam się w domu i w ogrodzie, w którym goszczą piękne kwiaty, a rakże rośliny dzikorosnące. Szkoda, że człowiek niszczy lub zatruwa chemią wiele ziół.
    Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  9. Bardzo wdzięczy temat - rośliny, które nas otaczają. I tutaj zawahałam się - czy aby nas otaczają? Spacerując zaglądam często do ogródków na trawniki, na pola. Niby coś rośnie, ale gatunkowo jest bardzo ubogie. Wszech panujące iglaki i jednorodna trawa ( nie czasu na pielęgnację) Pola opryskane, coby żaden chwast nie zakłócił plony itd. Czasami coś się zmienia, wracają kwietne trawniki na osiedlach. Jak będzie dalej, a no zobaczymy. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  10. Wiersze wspaniale dobrane do tematu! Brawo! Też jestem "czarownicą" , miałam nawet czarne koty, a teraz także czarny kot wolnobutujący obdarza mnie zaufaniem i ociera sie o moje nogi i pozwala głaskać. Rośliny nas otaczają, szczególnie, jak się mieszka na wsi. A i w mieście pełno dzikich skrawków zieleni, gdzie rosną tak zwane chwasty, dzielne roślinki zielne, którym do życia niewiele potrzeba. Od młodości zbieram różne zielniki, książki o ziołach, chwastach, ("Deptane po drodze", ciekawa książka Ireny Gumowskiej). A o roślinach (i zwierzętach), o ich właściwościach leczniczych i magicznych z pasją pisze Simona Kossak ("O Ziołach i Zwierzętach"). Zbieram zioła, uprawiam zioła, wykorzystuję jadalne rośliny dziko rosnące. I wiesz, że gdy zniknie ostatnia pszczoła i inne owady zapylające, znikną nie tylko rośliny, zniknie życie na Ziemi. Wszystko jest ze sobą powiązane. Uściski!

    OdpowiedzUsuń
  11. Ja się tematem zaczęłam interesować, gdy poznałam ile różnych ciekawy herbat można wypić i ziół

    OdpowiedzUsuń
  12. Co byśmy zrobili bez otaczającej nas przyrody w postaci roślin? Świat bez nich byłby o wiele biedniejszy...
    Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  13. Uwielbiam rosliny wszelakie, ziola kwiaty. Ostatnio zeby mi bylo przyjemnie kupilam sobie bukiecik roz i dalam do wazoniku. Od razu przyjemniej. Pomyslalam nawet zeby posadzic pestki cytryny. Moze kiedys cos wyrosnie :) Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  14. Piękne wiersze Ismeno i jakże bliski mi temat:) Pozdrawiam cieplutko.

    OdpowiedzUsuń
  15. Oh , wzruszyłam się. Piękne wiersze. Pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
  16. Kochana
    O roślinach, to ja mogę godzinami i czytać, pisać, mówić, słuchać, bo uwielbiam je od zawsze🌸🌺🌼🍀🌷😊
    Cieplutko pozdrawiam i życzę tylko dobrych dni💖🤗🌞

    OdpowiedzUsuń
  17. Najbardziej lubię kwiaty i owoce leśne i porośnięte mchem kamienie. Wspaniały post. Rośliny mają wielką moc.

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za każdy pozostawiony ślad