Czyżby znowu coś się kończyło?

Księgarnie

spacer po księgarniach

kartkowanie książek

kolorowe okładki jak ciężarne kobiety

ciężko układają się na miejscu

autorzy uśmiechają się ze skrzydełek

ich notki pęcznieją

miliony słów jak drobne owady zdobywają lasy

chłonę wykrzykniki

wpatruję się w tytuły

nie ma końca tej niepospolitej wędrówki złudzeń

półki uginają się od nadmiaru sentencji i idei

dziewczyna pilnująca interesu ma zblazowaną minę

w księgarniach nie ma już duszy

znikł ten cichy drażniący szelest kartek

który prowadził do przedsionka raju tajemnicy istnienia

książki nie pachną

okładki nie otwierają bram

to co słychać jest zgrzytliwe

to co widać kruszy się jak szkło

książki

ogrody zapuszczone złe z kłującymi kolcami głogów

wchodzę w nie ryzykując

i pożera mnie dziki śpiew stronic

Julian Kornhauser 

Niedługo święto wszystkich czytelników, bibliofilów, miłośników książek... 23 kwietnia to Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Jego tradycja zrodziła się w Katalonii, a inicjatorem tego wydarzenia był wydawca Vicente Clavel Andres. Data święta jest symboliczna, gdyż w ten dzień zmarli wybitni poeci Miguel de Cervantes, William Szekspir, Inca Garcilaso de la Vega...

Zgodnie z długą tradycją w ten dzień w Katalonii, kobiety obdarowywano  czerwonymi różami, mającymi symbolizować krew pokonanego przez św. Jerzego smoka. Z czasem kobiety zaczęły odwzajemniać się mężczyznom podarunkami w postaci książek.

To święto skłoniło mnie do utkania kolejnej opowieści nie tylko o książkach...

Niedawno przeczytałam, że przyszłość naszych księgarni jest zagrożona.

Sama się o tym niestety przekonałam. I to kilka razy...

W moim mieście ostatnio po wielu latach zostały zamknięte dwie kultowe księgarnie. Jedna została założona jeszcze przed moim urodzeniem. Druga działała 30 lat, ale dla mnie od zawsze...

Wbrew pozorom powodem zamknięcia nie jest nawet to, że czytamy mniej. Jest nim przede wszystkim trudna sytuacja finansowa właścicieli, która zaczęła się w czasie pandemii. Czytelnicy zaczęli korzystać z zakupów online, a właścicieli księgarni przerosły horrendalnie  wysokie czynsze za lokale. Dodatkowym problemem jest też cena książki, która jest po prostu za wysoka. Zwłaszcza, że ceny w dużych korporacjach i sieciach handlowych są bardzo konkurencyjne.

W ciągu paru lat z mapy Polski zniknęło kilkaset księgarni. Zamykane są przede wszystkim małe księgarnie z wieloletnimi tradycjami. To smutne... Księgarze przecież przez lata zostawili w tym miejscu kawał swojego życia, serca...

Sytuacja dotyczy nie tylko naszego kraju. W Wielkiej Brytanii szok wywołało zamknięcie słynnej z filmu „Notting Hill” księgarni turystycznej. Cóż, nawet się nie dziwię, bo kto teraz używa papierowych map, przewodników...? Ale jednak żal...  Jak podsumowało brytyjskie Stowarzyszenie Księgarzy, w ciągu dwóch lat zniknęło blisko 200 takich niewielkich, niezależnych sklepów, czasem o bardzo długiej historii.

Ludzie zapominają o tak wspaniałych, klimatycznych miejscach, na rzecz wielkich firm, wygodnego Internetu...

"Książka"

Czemu książka stoi niema?

Może o czym mówić nie ma?

Jej literek czarne rządki

smutne jak jesienne grządki.

Czemu taka nudna, pusta,

jakby jej zamknięto usta?

Aż tu nagle, moja miła,

niema książka przemówiła.

I gadała, i śpiewała,

czego nie opowiadała!

O przygodach, awanturach,

ptakach, kwiatach,morzach, górach.

Gdzie to wszystko w niej mieszkało?

Jak to wszystko w niej drzemało?

Chyba nie ma o co pytać:

nauczyliśmy się czytać.

Anna Kamieńska

Gdzieś przeczytałam:

"A po co ludzie mają czytać książki, skoro mają telewizor? Tam im wszystko powiedzą, co mają myśleć, robić, jak się zachowywać, na kogo głosować, kogo nienawidzić a kogo uwielbiać. Książki potrzebne są ludziom myślącym, a że tych coraz mniej, to i czytelnictwo leci na pysk."

Tak, coraz mniej jest osób czytających zwykłe, papierowe książki... Małe księgarnie znikają, a na rynku pozostaja tylko duże markety sieciowe.

Od razu przypomina mi się komedia romantyczna "Masz wiadomość". Bohaterka Kathleen Kelly odziedziczyła po matce małą księgarnię. Niestety w pobliżu otwiera swój oddział największa nowojorska sieć wydawnicza.

Kathleen po ukochanej matce księgarnię w Nowym Jorku. Odziedziczyła nie tylko klimatyczny sklep z książkami, ale miłość do literatury, a także jej znajomość... Niebawem to miejsce jednak miało przestać istnieć. Tuż obok, najpotężniejszy na rynku wydawca Joe Fox wybudował wielki salon wydawniczy. A tam wiadomo nie tylko nie ma tej cichej atmosfery jaka powinna panować pomiędzy regałami, ale przede wszystkim sprzedawcy nie grzeszą wiedzą o książkach...

Młody pastor, urodzony w Prusach,

wielki niesmak czuł do księgarni "Prusa".

"Zawszeć wyjdę z torbami,

skuszon cud nowościami!"

I tak wyznanie to serce porusza

Karolina Kusan

Dla Małej Dziewczynki każda księgarnia jest miejscem niezwykłym, klimatycznym.

Podczas swoich podróży zawsze szuka małych, ale i dużych księgarni..  To jest punkt obowiązkowy każdego wyjazdu. Nawet mając ograniczony czas na zwiedzanie danej miejscowości, to z listy może zostać skreślone muzeum, ale nigdy nie wykreśli księgarni...  Mała Dziewczynka niekiedy ma już wyznaczoną trasę, aby jak najwięcej księgarni zobaczyć w danym mieście, bo w małych miasteczkach jest jedna, ewentualnie dwie... Czasami księgarnie same pojawiają się na ścieżkach Małej Dziewczynki i już na pierwszy rzut oka zapraszają do swojego niezwykłego świata.

Niektóre niestety znikają. Nie tylko te w jej mieście. Największe rozczarowanie Mała Dziewczynka przeżyła kilka lat temu w Pradze, gdy zamiast jednej z jej ulubionych księgarń zobaczyła bank. Do dzisiaj z rozrzewnieniem i żalem wspomina tą istniejącą tyle lat księgarnię, gdzie często robiła sobie przerwę w wędrówce po praskich uliczkach, zaułkach, mostach, parkach.... Mała Dziewczynka wyszukiwała wówczas piękne albumy ze zdjęciami i przy gorącej herbacie tym razem wędrowała przez zachwycające, kolorowe, a czasem czarno-białe strony...

Przeglądanie regałów w każdej księgarni jest dla Małej Dziewczynki niczym rozpakowywanie prezentów. Nigdy nie wie, czy akurat nie trafi właśnie na jakąś perełkę... A może w jej ręce trafi coś, co komuś podaruje na prezent?

Także zagranicą Mała Dziewczynka nie omija księgarni i szperania pomiędzy woluminami, których języka nie do końca, a nawet wcale nie rozumie... Właśnie tam uwielbia przeglądać albumy, których tytuły czasem brzmią dla niej trochę obco, ale te piękne zdjęcia, reprodukcje... Mała Dziewczynka nie omija też półek z plakatami, reprodukcjami, starymi i nowymi  pocztówkami... A jesienią bez kalendarza rzadko wychodzi...

Międzyczasie, o ile w danej księgarni jest to możliwe, Mała Dziewczynka robi sobie przerwę na herbatę. Siada przy stoliku, trzyma gorącą filiżankę, rozgląda się dookoła, chłonąc tą ciszę dookoła...  Tak, cisza jest tutaj nieodłącznym elementem.

Lubi patrzeć na ludzi stojących lub przykucających pomiędzy regałami, aby znaleźć tą jedną jedyną książkę. po którą przyszli. A może podobnie jak Mała Dziewczynka czekają na tą, która się do nich uśmiechnie...?

Książki mają wpływ na nasze życie. Potrzebujemy czasem takiej ucieczki od rzeczywistości. A dobrym na to miejscem jest księgarnia...

„Książka czeka”

Książka nas uczy, książka cieszy,

czasem zadziwi nas niemało

albo po prostu tak rozśmieszy,

jakby się dobry żart słyszało.

Książka też mądrze nam doradza,

różne wskazówki, wzory daje.

Książka w szeroki świat wprowadza,

dalekie z nami zwiedza kraje.

Lubimy książkę – przyjaciółkę.

Wiesz, co ci powiem?

Nie odwlekaj.

Masz trochę czasu? Spójrz na półkę,

sięgnij po książkę!

Książka czeka.

Hanna Łochocka