Czy zawsze tylko na dole...?

Fiołkowo

Serce obudzone

tchnieniem przedwiośnia

pierwszym promykiem słońca

rozświetlone oczy

jak delikatne fiołki

których szukam dla ciebie

moje maleńka dziewczynko

uśmiechająca się do mnie fiołkowo

przypominasz mi

moje dzieciństwo

pełne fiołków i stokrotek

które są zawsze tak samo świeże

mimo upływu kolejnych rocznic

z radością przedwiośnia

będziemy szukać razem

fioletowych drobiazgów

osłaniających nasze marzenia

upojnym zapachem szczęścia.

Dziś roślina, której kwiaty wszyscy lubimy, a która już w marcu potrafi tworzyć kobierce na naszych trawnikach.

Ale czy na pewno będzie to opowieść o tym konkretnie gatunku? Chyba nie do końca...

Każdy zna tego fioletowego z żółtym oczkiem kwiatka.

Tak, mowa o fiołku wonnym, który ze względu na swój przyjemny zapach jest najpopularniejszy, najatrakcyjniejszy...

Gatunek ten występuje zdziczały w lasach, parkach, zaroślach... Jest jednak też chętnie uprawiany w ogrodach. W moim ogrodzie co roku na przedwiośniu tworzy piękne, liczne kępki...

Pięknem fiołka wonnego zachwycano się już od najdawniejszych czasów. Świadczą o tym mity, legendy.... Jeden opowiada o pięknej córce Atlasa, którą prześladował bóg słońca Apollo. Poproszony o pomoc Zeus zamienił ją w piękny filigranowy kwiatek i ukrył w cieniu gajów. Dlatego zapewne fiołek stał się symbolem skromności. W Grecji uważano go za kwiat zmarłych, dlatego sadzono go na grobach dzieci i młodych osób. W starożytnym Rzymie obchodzono święto ku czci duchów zmarłych, Violaria, kiedy to przystrajano groby fiołkami.

Jest też legenda, że fiołek wonny wyrósł z łez, które wypłakał Adam wzruszony, że Bóg odpuścił mu grzechy.

Według niektórych źródeł, w starożytności fiołek wonny był symbolem płodności i miłości, dlatego uznawano go za święta roślinę.

W chrześcijaństwie przez kolor swoich płatków związany z męczeństwem Chrystusa.

Fiołek wonny, czyli Viola odorata. Jest to gatunek z rodziny fiołkowatych (Violaceae), który występuje naturalnie w Europie, Azji i Afryce Północnej. Jednak obecnie jest rozpowszechniony na całym świecie..

Fiołek wonny został już doceniony w starożytności. Grecy i Rzymianie używali go do produkcji perfum oraz leków. Także w średniowieczu był popularnym składnikiem kosmetyków i leków ziołowych. W czasach renesansu fiołek wonny był symbolem miłości i czystości. Natomiast epoka  wiktoriańska przyniosła modę na uprawę fiołków jako ozdoby ogrodów. .

W medycynie ludowej fiołek wonny był stosowany w leczeniu różnych dolegliwości, takich jak kaszel, bóle głowy, problemy z trawieniem...

Dziś fiołek wonny jest nadal ceniony ze względu na swoje właściwości lecznicze. Działa przeciwzapalnie, moczopędnie, wykrztuśnie, napotnie, odkażająco, żółciopędnie, rozkurczowo, zmiękczająco, przeciwgrzybicznie....

Dodatkowo liście zawierają witaminę C, która jako silny przeciwutleniacz wspiera walkę z wolnymi rodnikami. Fiołek uszczelnia naczynia krwionośne, leczy choroby skóry...

Fiołek wonny wykorzystuje się w przemyśle kosmetycznym, perfumeryjnym... Jest cennym składnikiem do produkcji kremów, mydeł, szamponów, perfum...  Z jego kwiatów można również przygotować wzmacniającą płukankę do włosów lub tonik do oczyszczania twarzy.

Fiołek wonny jest także popularny w kuchni, gdzie dodaje się go do sałatek, napojów... Świeże kwiaty często wykorzystywane są jako dekoracja deserów.

Zatem fiołek wonny to roślina o wielu właściwościach. Jego urocze kwiaty, piękny zapach sprawiają, że jest on wykorystywany w wielu dziedzinach. .

FIOŁKI

Wasza nieśmiałość

pokrywa zakamarki ogrodów i serc

pierwsze z pierwszych

w skromności istnienia

budzicie zachwyt słońca i ludzi

trzeba uklęknąć by dotknąć kwiatu

trzeba uklęknąć

by pojąć sens życia...

Są też inne fiołki. Chociażby fiołek polny, czy też trójbarwny.  Są one jednak często mylone ze sobą.

Fiołek polny różni się nieco od swojego kuzyna. Ma mniejsze kwiaty, najczęściej w barwach białych i żółtych (czasami z domieszką koloru fioletowego). Fiołek trójbarwny ma kwiaty większe, intensywnie zabarwione na fioletowo-żółty kolor. Odróżnienie obu gatunków jest  ważne w przypadku zbioru ziela w celach leczniczych. Fiołek polny mimo licznych związków mineralnych (saponiny, flawonoidy, garbniki, barwnik antocyjanowy, karotenoidy, kwasy organiczne, sole mineralne, olejki eteryczne, rutynę)  ma niewielkie właściwości lecznicze.

W medycynie ludowej wykorzystywano jego działanie moczopędnie, odtruwające. Zewnętrznie był stosowany przeciwko trądzikowi młodzieńczemu.

Natomiast jego kuzyn fiołek trójbarwny jest cenioną rośliną zielarską.

Fiołek trójbarwny, nazywany jest również  macoszką, sierotką, jaskółczym oczkiem, trojankiem, kwiatkiem św. Trójcy. Jest rośliną z wywodzącą się z południowej Europy i zachodniej Azji.

U Słowian fiołek trójbarwny, był związany z obchodami Nocy Świętojańskiej. Z kwiatem tym wiąże się też legenda o miłości kazirodczej. Według niej brat i siostra, połączeni tego rodzaju uczuciem, przemieni zostali w bratki.

Informacje o fiołku trójbarwnym pojawiły się już w zielniku Johna Gerarda z 1597 roku. Uważano, że jest on pomocny w leczeniu konwulsji u niemowląt, w czasie infekcji płuc, w leczeniu strupów, swędzenia i wrzodów. Za pomocą jego naparów obniżano gorączkę, płukano gardło. Używano go jako środka przeczyszczającego, wykrztuśnego, uspokajającego, czyszczącego krew...

Właściwości lecznicze fiołka trójbarwnego są zatem warte uwagi. Obecnie wiadomo, że działa on moczopędnie, wykrztuśnie, napotnie, żółciopędnie, odtruwająco, przeciwzapalnie, przeciwalergicznie... Reguluje przemianę materii, uszczelnia i wzmacnia naczynia krwionośne. Najlepiej stosować go z witaminą C, która dobrze się z fiołkiem wchłania. .

Dobrze go stosować, gdy pojawiają się choroby skórne, przeziębienie, nieżyty układu oddechowego, kaszel, nadciśnienie, reumatyzm, gorączka, zapalenie spojówek i inne problemy z oczami, choroby alergiczne, zatrucia...

Kompresy z fiołka pomagają zlikwidować obrzęki i cienie pod oczami.

Jako lek dermatologiczny, głownie przeciwtrądzikowy fiołek był propagowany już w XIX wieku. Dlatego nasze prababki piły napar z bratka, aby mieć piękną, gładką cerę. Piły go głownie na wiosnę, aby oczyścić organizm po zimie.

Dzięki Joli  dowiedziałam się, że:

"W przypadku uczucia suchości, słabym nawilżeniu, wysuszonej skórze, tkankach wewnętrznych, suchym kaszlu - lepszym wyborem będą fiołki, które są nawilżającą wersją pokrzywy. Jeżeli ktoś odczuwa suchość, a chce oczyścić, wzmocnić i odżywić organizm może popijać fiołkowo-pokrzywowe napary, w równych proporcjach obu ziół, albo pominąć pokrzywę."

A ponieważ trudno byłoby mi wyrzec się pokrzywy piję ją z fiołkiem.

BRATKI

Były jak czarowne oczy

kolorowe i wesołe bratki

kwiaty mojego dzieciństwa

przywoływane wraz z wiosną i niedostatkiem

rękoma mojej mamy

zatapiałam w nich oczy dziecka

spragnionego wiosennego piękna

miały wszystkie barwy świata

do dziś nie wiem które były najpiękniejsze

bo wszystkie stroiły się

w barwy szczęśliwego dzieciństwa…

wiersze Basia Wójcik

Wszystkie gatunki fiołka są bardzo pospolite w naszym kraju. Rosną na łąkach, ugorach, po przydrożach, na wzgórzach, trawnikach, w ogrodach.... Dlatego, jeżeli chcemy korzystać z ich właściwości, to najlepiej poszukajmy ich sami dookoła...