Zaginiona, zapomniana esencja naszego języka

W zieleni łąka majowa

gdzieś w trawie świerszczyk się schował.

Nastroił skrzypce maleńkie

gra dla mamy piosenki.

W zieleni łąka majowa,

już od stokrotek różowa.

A od stokrotek błękitna,

wszystkie kwiaty zakwitły.

znalezione w Internecie

Przyszedł maj i rozgościł się u nas na dobre. Świat się zazielenił, zakwitły kasztany, pachną bzy, maturzyści zdają egzaminy dojrzałości. Maj przyniósł nam z wiosennym powiewem swoje niepowtarzalne zapachy.

Choć czasami jeszcze słońce schowane jest za chmurami, to jest ciepło. Nareszcie można podziwiać wiosnę w pełnej krasie i kolorach. Chce się żyć w zgodzie z naturą, jej rytmem i prawami. Chce się podziwiać wszechobecną królewnę Wiosnę. To ona waz z królem Słońce potrafi ogrzać, rozweselić, rozświetlić świat. Nawet majowe powietrze jest inne. Takie świeże, przejrzyste, pachnące, kojące....

Wiosna, maj …i jakoś tak cieplej na duszy, ale czy lżej?

Nic nowego. Co roku to samo.

Niezmiennie o tej porze w maju Mała Dziewczynka nie może wyjść z podziwu, jak niedościgniona w swym uroku jest przyroda.

Jakiś czas temu w Internecie znalazła wiersz, który mówi o tym, co sama chciałaby napisać.

Kocham maj za leżenie w trawie…

Za dmuchawce… za wiatru taniec…

Za zieloną lasu sukienkę,

Za wieczorną słowika piosenkę…

Kocham maj za słońca promienie,

Za bzy dzikie, jaśminu westchnienie,

Złotem kipiące pola rzepaku

Zakochanie, rozśpiewanie ptaków…

Kocham maj za kwiatów naręcze

Za szum deszczu i burzę i tęczę

Za motyle w głowie i zieleń….

Za co jeszcze? Sama tego nie wiem. 

Piękny wiersz. Od zawsze Mała Dziewczynka żałuję, że nie potrafi tak pięknie przelewać swoich myśli, uczuć na papier, tworząc z nich wiersze. Dlatego zazdrości każdemu, kto taki dar posiada. Od zawsze każda wypowiedź, zwłaszcza ta ustna, przysparzała jej wiele kłopotu i stresu. Nie lubiła i nadal nie lubi odzywać się w większym gronie ludzi. Jedno jest tylko zastanawiające.... Przez parę lat uczyła w szkole i naprawdę kochała ten zawód.

W szkole jednak Mała Dziewczynka zawsze miała problem z językiem polskim. Teraz ze smutkiem stwierdza, że prawdziwy język polski, który został ukształtowany na przestrzeni wielu lat i którym z dumą posługiwali się nasi przodkowie, w rzeczywistości zanika. Oczywiście nie zanika samo mówienie nim. Zanika piękno naszego języka. Obecnie jest on poprzetykany nie tylko angielskimi słówkami, które, na co dzień wtrącamy do zdania. Niektóre z nich już na dobre usadowiły się w naszych słownikach. A zapewne z czasem stopniowo przygarniemy resztę ich obcych, czasem niezrozumiałych przyjaciół. Słowa "weekend", „sorry”, „please” nie robią już na nas wrażenia. Ale pojawiają się nowe, za którymi trudno nadążyć.

Część polskiej młodzieży jest obecnie praktycznie dwujęzyczna. Oprócz oczywiście polskiego, biegle mówi po angielsku. 

Trochę się obawiam powolnego, ale jednak, zaniku naszego języka, wyparcia wielu słów przez ich, często krótsze, angielskie odpowiedniki. TUTAJ pisałam o tym więcej.

Nawet takiego wiersza nikt już chyba teraz nie napisze

Wiosna nim miłym dżdżem

ziemię poleje,

Zwyczajna wiatrem tęgim

naprzód wieje.

Z ciepłych ptaszęta

krajów przylatują,

Wnet nam głosami swymi zaśpiewają.

Kaczek, żurawi, gęsi

wnet się jazda

Powietrzem puści,

zwiją sobie gniazda.

Wylęgą jaja

i napłodzą dzieci,

z których ze starymi

i młody poleci.

Łazarz Baranowicz

Młodzież chętnie uczy się nowych słówek, ale niestety zapomina lub wręcz nigdy nie słyszało o pięknych, polskich słowach.

Uświadomiłam to sobie już dawno, gdy mój Kajtek czytał "Przygody Tomka Sawyera". Wszyscy z naszego dzieciństwa pamiętamy tą książkę. Należy ona do tych lektur, które zapadają w pamięć na zawsze. Jeszcze dziś przed oczami mam przygody Tomka. Teraz jednak nowe, współczesne tłumaczenie tej książki jest inne. Zdania są proste, opisy krótkie, słownictwo uwspółcześnione. Tomek np. nie podąża, ale idzie, nie maluje już parkanu, tylko płot. Spytałam więc parę lat temu mojego bratanka, czy wie co to znaczy słowo "parkan". Niestety nie wiedział.

Cóż czasem nawet najlepsza klasyka domaga się od czasu do czasu unowocześnienia. Przecież od pierwszego polskiego tłumaczenia „Przygód Tomka Sawyera” minęło  prawie 100 lat. Już w tym wieku powstało kilka nowych przekładów.

O tłumaczeniach książek pisałam już TUTAJ 

Żałuję tylko, że niedługo nie będzie już śladu po wielu pięknych wyrażeniach: farelka, kanka, szaber, onegdaj, urwipołeć, safanduła, harmider, galimatias, dyrdymałki, podfruwajka, wszelako, przeto, wtrynić, rozbisurmaniony, ścichapęk.... Długo można jeszcze tak wymieniać. Jednak, czy wszystkie na pewno mają swoje korzenie w naszym języku? Nieważne.... Może kiedyś i o tym napiszę.

Szkoda mi tylko, że zanikają piękne słowa. Słowa, których niedługo przestaniemy używać.

W niektórych domach jeszcze żyją, pielęgnowane i używane przez starsze pokolenie. A tam, gdzie ich już brakuje, stare słowa chowają się na bibliotecznych półkach, pomiędzy pożółkłymi stronami książek. Jeżeli ich właścicielem jest mól książkowy, to nie zapomni o nich do końca swojego życia. Ale czy kolejne pokolenia je zatrzymają, czy będą do nich zaglądać?

Język–ojczysty

Gromem bądźmy pierw – niżli grzmotem;

Oto tętnią i rżą konie stepowe;

Górą c z y n y!...

– a słowa? a myśli?...

– potem!...

Wróg pokalał już i Ojców mowę –”

Energumen tak krzyczał do Lirnika

I uderzał w tarcz, aż się wygięła.

Lirnik na to: …………………………………

………………….. „Nie miecz, nie tarcz – bronią Języka,

Lecz – arcydzieła!

Cyprian Kamil Norwid

To nieuniknione, że język z czasem ulega uproszczeniom. A może by tak wskrzesić, reanimować stare, zapomniane słownictwo?  Inaczej pozwolimy im sczeznąć. Zastąpią je bowiem nowe. ale czy lepsze?

Jakie jednak najbardziej urokliwe, przestarzałe słowa powinny przetrwać?

Dla Małej Dziewczynki na pewno te z gwary poznańskiej, wielkopolskiej, no i trochę tej lwowskiej.

w moim barbarzyńskim języku

kwiaty nazywają się kwiaty

i o powietrzu mówię powietrze

i stąpając po kostkach bruku

obcasami wystukuję

bruk bruk bruk

i mówię kamień tak miękko

jak gdyby kamień był aksamitem

i wtulam twarz w twoją szyję

jak gdyby rosło tam ciepłe futro kota

i kocham

mój barbarzyński język

i mówię: kocham

Halina Poświatowska