sobota, 22 sierpnia 2020

Siedmioro rodzeństwa

Nowe nazwy tygodnia
Poniedziałek - obłędnik
Wtorek - niechętnik
Środa - nerwownik
Czwartek - ewentualnik
Piątek - sceptycznik
Sobota - zalajnik
Niedziela - skandalnik
Konstanty Ildefons Gałczyński

Skąd się biorą nazwy dni tygodnia? 
Nazwy dni tygodnia ściśle wiążą się z religiami i cywilizacjami. Najprościej sprawa wyglądała w starożytnym Izraelu. Dni tygodnia po prostu numerowano: pierwszy, drugi itd., ale szósty dzień (piątek) nazywano dniem przygotowania, a siódmy to był sabat, czy - szabat, albo sobota.
Inaczej było w tzw. krajach pogańskich. Czczono tam wiele bóstw, a oddawano także cześć widocznym na niebie ciałom niebieskim.
Antyczni Grecy ochrzcili dni tygodnia imionami znanych im ciał niebieskich – Słońca, Księżyca oraz pięciu planet (poza Ziemią), które z kolei nosiły boskie przydomki: Ares, Hermes, Zeus, Afrodyta i Kronos.
Starożytni Rzymianie wykorzystali ten pomysł, zastępując grecki panteon swym własnym. Zatem w rzymskim tygodniu mieli swój dzień Mars, Merkury, Jowisz, Wenus i Saturn. Ludy germańskie, w tym plemiona anglo-saksońskie, dokonały kolejnej podmianki, oszczędzając jedynie Saturna, obok którego w kalendarzu zadomowili się Tiu (Twia), Woden (Odin), Thor i Freya (Fria)..
W ten sposób przyporządkowano:
poniedziałek – Księżyc,
wtorek – Mars,
środa – Merkury,
czwartek – Jowisz,
piątek – Wenus,
sobota – Saturn,
niedziela – Słońce.
Nazwy te, poza Księżycem i Słońcem, zostały nadane przez Rzymian na cześć swoich bogów, którzy w 321 r. n.e. takie planetarne nazwy dni tygodnia przyjęli do swojego kalendarza urzędowego.
Następnie to właśnie od nich trafiły do kalendarza kościelnego i to właśnie dzisiaj nazwy dni tygodnia w większości języków europejskich, poza niedzielą i poniedziałkiem, pochodzą od nazw rzymskich bóstw albo ich germańskich odpowiedników.
Montag – na pierwszy rzut oka Montag składa się ze słowa der Mond – księżyc i der Tag – dzień czyli dzień księżyca. Według nordyckiej mitologii dzień ten został nazwany na cześć boga ksieżyca Mani, brata bogini słońca, która to nosiła imię Sunna.
Dienstag – Składa się ze słów der Dienst – służba, posługa i der Tag – dzień. Czyli powinno to oznaczać dzień służby/ pracy. Dienstag został nazwany tak na prawdę na cześć rzymskiego boga wojny Marsa. Germańskim odpowiednikiem boga wojny jest Tyr albo Tiu. Stąd też w języku angielskim wtorek to Tuesday.
Mittwoch – składa się ze słowa die Mitte – środek i die Woche – tydzień więc można by powiedzieć, że chodzi o środek tygodnia. Środa została nazwana na cześć ojca bogów Wotana. Stąd nazwa Wensday w języku angielskim.
Donnerstag – Składa się ze słów der Donner – grzmot, piorun i der Tag – dzień. Powinno się więc rozchodzić o dzień grzmotu lub pioruna. Donnerstag został tak nazwany na cześć boga piorunów i nieba Donara.
Freitag – składa się ze słów frei – wolny i der Tag – dzień – czyli dzień wolny. Piątek został nazwany Freitag na cześć bogini Frey’i. Była to bogini wiosny, piękna i miłości.
Samstag – to słowo pochodzi od żydowskiego święta szabat (der Sabbat). Po hebrajsku oznacza ono odpoczynek.
Sonntag – ten dzień został nazwany Sonntag na cześć bogini słońca – Sunna. Stąd angielska nazwa Sunday.
Przyjechała zima wozem 
Przyjechała zima wozem. A z kim?
Ze śniegiem i mrozem.
Zaraz w poniedziałek
ubieliła pola kawałek.
A we wtorek?
Brylantami obsypała borek.
A w środę?
Położyła lusterko na wodę.
A w czwartek?
Zmroziła na tarninie tarki.
A w piątek?
Dorzuciła śniegu w każdy kątek?
A w sobotę?
Malowała na szybach kwiaty złote.
A w niedzielę?
Uszczypnęła w nos Anielę!
Krzemieniecka Lucyna
Skąd zatem pochodzą nazwy dni tygodnia w językach słowiańskich?
Według Starego Testamentu pierwszym dniem tygodnia zawsze była niedziela. Jak jednak pisałam teraz dla większości jest ona siódmym dniem tygodnia. Nasze dni tygodnia pochodzą z tradycji. Ponieważ to Słowianie wprowadzili nazwy dni tygodni, które dziś używamy i jako pierwszy dzień początkowo ustanowiono niedzielę, to kolejny dzień, który następował po niedzieli, czyli stał się pierwszym dniem tygodnia.
Niedziela
Nazwa nawiązuje do prasłowiańskiego „ne dělatĭ” oznaczającego nie pracować, nie działać. Odnosi się to do faktu, że niedziela ma być dniem wolnym od pracy.
Poniedziałek
Jak można łatwo zauważyć nazwa poniedziałek oznacza dzień po niedzieli.
Wtorek
Nazwę zawdzięcza słowu wtórny, czyli kolejny dzień (od niedzieli)
Środa
Nazwa pochodzi od słowa środek, oznacza środkowy dzień tygodnia
Czwartek
Jak sama nazwa wskazuje jest to czwarty (od niedzieli) dzień tygodnia
Piątek
Jak w poprzednim przypadku, nazwa wskazuję, że jest to piąty dzień tygodnia
Sobota
Swoją nazwę sobota wzięła od szabatu, dnia świątecznego dla wyznawców judaizmu.

Codzienne ćwiczenie
W poniedziałek słońce świeci
we wtorek deszcz leje
w środę bardzo zimno
w czwartek wicher wieje
w piątek znów deszcz pada
w sobotę słonko świeci
w niedzielę cieplutko
więc radują się dzieci.
znalezione w Internecie

Każdy dzień tygodnia też ma swojego patrona
Poniedziałek – dzień poświęcony Trzeciej Osobie Trójcy Świętej – Duchowi Świętemu. Rozpoczynamy w tym dniu pracę lub naukę i prosimy Ducha Świętego o światło na cały tydzień.
Wtorek – dzień poświęcony Aniołom i Świętym.
Środa – w tym dniu odmawia się Nowennę do Matki Bożej Nieustającej Pomocy. Dzień też poświęcony św. Józefowi (jest patronem dobrej śmierci, toteż dawniej w środę szczególnie modlono się za zmarłych).
Czwartek – dzień Ostatniej Wieczerzy – dzień szczególnego kultu Eucharystii i dzień Kapłański.
Piątek – dzień Męki Pańskiej i poświęcony kultowi Najświętszego Serca Pana Jezusa.
Sobota – dzień Matki Bożej. Sobota najczęściej jest pogodna. Stare podania, mówiły, że w sobotę jako w dzień Maryi i dzień, w którym suszyły się pieluszki Dzieciątka Jezus, słońce musi zaświecić chociaż na chwilę. I najczęściej tak jest, ale nie zawsze.
Niedziela – dzień Zmartwychwstania Pańskiego. Poświęcona jest Trójcy Świętej i Opatrzności Bożej.
Tydzień
Tydzień dzieci miał siedmioro:
„Niech się tutaj wszystkie zbiorą!”

Ale przecież nie tak łatwo
Radzić sobie z liczną dziatwą:

Poniedziałek już od wtorku
Poszukuje kota w worku,

Wtorek środę wziął pod brodę:
„Chodźmy sitkiem czerpać wodę”.

Czwartek w górze igłą grzebie
I zaszywa dziury w niebie.

Chcieli pracę skończyć w piątek,
A to ledwie był początek.

Zamyśliła się sobota:
„Toż dopiero jest robota!”

Poszli razem do niedzieli,
Tam porządnie odpoczęli.

Tydzień drapie się w przedziałek:
„No, a gdzie jest poniedziałek?”

Poniedziałek już od wtorku
Poszukuje kota w worku
Jan Brzechwa

15 komentarzy:

  1. Wiersz Tuwima to wiersz mojego dzieciństwa.:) Dziękuję Ismeno za przypomnienie. Obrazek z bobaskami przeuroczy.:) Pozdrawiam serdecznie.:)

    OdpowiedzUsuń
  2. Ja uwielbiam piątek, koniec tygodnia pracy, perspektywa dwóch wolnych dni, nastrój na ogół świetny:-)
    Tak mi się marzy, żeby środa była także wolna,nabrałby człowiek ponownie sił do pracy:-)

    OdpowiedzUsuń
  3. Ależ tu ciekawostek! Urodziłam się w środę, pewnie dlatego biegam jak Merkury:-)))Każdy dzień tygodnia jest potrzebny, ale uwielbiam piątek bo wówczas spotykamy się rodzinnie i odkładamy późnym popołudniem wszelkie roboty.

    OdpowiedzUsuń
  4. Piękny post Ismeno. Zebrałaś wiele ciekawych informacji.
    Najserdeczniej Cię pozdrawiam.

    OdpowiedzUsuń
  5. Mnóstwo ciekawostek ;) Ja zaś wyczytałam gdzieś, że aby zachować zdrowie psychiczne praca człekowi potrzeba jest, ale tylko trzy-cztery dni w tygodniu. Szwedzi chyba idą w tym kierunku...cóż. A my w Polsce nie.

    OdpowiedzUsuń
  6. Ismeno, bardzo ciekawy post :)
    Urodziłam się we czwartek. Ciekawe, czy Jowisz o mnie wie? :D
    Moc serdeczności posyłam.

    OdpowiedzUsuń
  7. Bardzo interesuje mnie temat dni tygodnia i dość dużo już wiedziałam, ale dowiedziałam się też nowych rzeczy, np to o planetach.

    OdpowiedzUsuń
  8. Kolejny ciekawy post. Urodziłam się w niedzielę, już teraz wiem dlaczego tak bardzo kocham SŁOŃCE! Chociaż często mówią, że urodzeni w niedzielę mają mają „dwie lewe ręce””. Ja jednak nie uważam się za lenia, zawsze mam chęć do każdej pracy.
    Miłego tygodnia, serdecznie pozdrawiam:)

    OdpowiedzUsuń
  9. Uwielbiam piątki :) a tak poza tym to ciekawy wpis. We Francji dni tygodnia pochodzą od planet. Np lundi od księżyca,mardi od marsa itd.

    OdpowiedzUsuń
  10. Dobrze, że tydzień ma 7 dni, bo można wiele zaplanować, zrealizować, popracować i zrelaksować się 😀
    Za ciekawostki dziękuję kochana🧡😄
    Pozdrawiam milutko na pomyślny cały nowy tydzień🌸💛🌞🦋☕🧁

    OdpowiedzUsuń
  11. Wspaniały post, uwielbiam piątek,ponieważ to ostatni dzień pracy i można zacząć leniuchować, właśnie urodziłam sie w tym dniu.
    Pozdrawiam serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  12. Ja bym powiedziała że poniedziałek to nerwownik, ale i obłędnik ciekawa nazwa. A najciekawsza jest ta niedziela... ciekawe czemu skandalnik. Ekstra!

    Pozdrawiam Cię serdecznie

    OdpowiedzUsuń
  13. Słyszałam o tym, że w sobotę musi być słońce, ponieważ wtedy Matka Boska
    suszyła pieluszki Pana Jezusa. Jak zauważyłam, często to się sprawdza.
    Bardzo bogaty w informacje post.
    Serdecznie pozdrawiam :)

    OdpowiedzUsuń
  14. Jak zwykle ciekawy post. Ja urodziłem się w sobotę, to dla mnie dzień leniuchowania :) Pozdrawiam miło z Warmii :)

    OdpowiedzUsuń
  15. Bardzo ciekawy post i doskonale dobrane wiersze. Gratuluje pomysłu i życzę aby wszystkie dni upływały w zdrowiu, dobrym nastroju i spokoju. Uściski.

    OdpowiedzUsuń

Dziękuję za każdy pozostawiony ślad