Koniec pewnej epoki...?

Droga listu

Dzisiaj się drogie dzieci dowiecie

jak trafiają listy do ludzi na całym świecie.

Nadawca pisze list i go adresuje,

do osoby, której wiadomość wysłać planuje.

Następnie znaczek przykleja na górze koperty w rogu prawym

i podąża z listem na pocztę krokiem żwawym.

Zostawia list w okienku u Pani Halinki,

albo wrzuca go do czerwonej skrzynki.

Na poczcie listy zostają posegregowane,

ponieważ na różne miejsca są zaadresowane.

List może być zwykły oraz polecony,

który przy odbiorze zostaje podpisem odbiorcy poręczony.

I tak o to ludzie wszystko w listach spisują,

a wysyłając je, na całym świecie ze sobą korespondują.

Olga Adamowicz

Powoli dookoła znikają rzeczy, które pamiętamy z naszego dzieciństwa. Bez których kiedyś trudno byłoby nam funkcjonować... Ale czy tylko kiedyś?

Ostatnio miałam właśnie problem z jednym takim "urządzeniem", który po cichutku, powoli znika z mojego otoczenia. Już kilka lat temu zauważyłam ten problem, bo co chwila musiałam szukać kolejnego... Od dawna miałam już swoją, stojącą od lat, chociaż kawałek od domu skrzynkę pocztową. Jednak i ta ostatnio zniknęła. Niosłam kilka przesyłek, aby móc je wrzucić po drodze do czerwonego blaszaka, a tam taka przykra niespodziana... No i gdzie mam szukać następnego? Czas nie pozwalał mi na długie szukanie, do tego wiatr, zacinający deszcz... Zawzięłam się jednak. Po drodze, tam gdzie zmierzałam nie znalazłam ani jednej. Dopiero potem zamiast wrócić do domu rozpoczęłam poszukiwania. Nie były one zbyt rozległe, bo po prostu poszłam na najbliższą pocztę, chociaż dojście do niej, zwłaszcza zimą do najbezpieczniejszych nie należy. Kiedyś się już o tym przekonałam. Na szczęście teraz ślisko nie było. 

Wiedziałam, że ta placówka pocztowa jeszcze jest, bo niektórych już nie ma...

Niestety od lat Poczta Polska likwiduje nie tylko swoje placówki, ale przede wszystkim czerwone skrzynki, które tak pamiętamy z naszego dzieciństwa. 

Listów nie można już nadać bez problemu. Czy jednak dla wszystkich jest to problem? Pewnie nie, bo większość korzysta teraz z rosnących jak grzyby po deszczu innych skrzynek, a oni raczej tradycyjnych listów, kartek nie piszą... 

Jest jeszcze problem dostępności znaczków pocztowych... Ale to już inny temat... Inna opowieść. 

Pocztowcy przekonują, że likwidacja skrzynek nie powinna sprawić ludziom większych kłopotów. Czyżby...? 

Poczta Polska przypomina, że tam, gdzie nie ma skrzynek pocztowych, można przesyłkę wysłać wręczając ją listonoszowi. Nie trzeba zatem szukać skrzynki nadawczej, by nadać korespondencję...

Naprawdę? A jak na przykład pracująca osoba ma go spotkać? 

Mieszkańcy wsi chcąc wysłać list lub pocztówkę muszą jechać do większej miejscowości, ale i tam coraz trudniej znaleźć skrzynkę. A co ze ludźmi, którzy nie jeżdżą autem? Są niemobilni?

Czyli nie iść do pracy i biegać  w poszukiwaniu listonosza, aby wysłać list? A skąd wiadomo jakiego dnia i o której godzinie będzie listonosz? Zresztą i ich jest coraz mniej. Ostatnio  u moich rodziców, jak listonosz miał wolne to poczta w skrzynce pojawiła się hurtowo dopiero po jego powrocie. Ale Stop. Ma być o skrzynkach pocztowych.  

Skrzynki znikają, a opłaty za znaczki pocztowe stale rosną. Nic dziwnego, że wysyłamy mniej tradycyjnych przesyłek. Zatem nie tylko Internet wypiera skrzynki pocztowe, także ceny usług zniechęcają piszących listy, kartki... Znam wiele osób, które właśnie ceny odstraszyły... 

Cóż z drugiej strony jednak wysyłamy coraz mniej listów, kartek... Więc jak się temu można dziwić, narzekać...  Nie będę tutaj pytać, kto i kiedy ostatnio napisał list, wysłał kartkę... Bo wiem, że większość czytających robi to nadal. 

List do Babci

Krzyś się dziś zastanawia

jak list do babci nad morze trafia?

Otóż nic w tym nie ma niezwykłego

gdy list napiszesz drogi kolego.

Koniecznie na kopercie nadawcę oraz adres wpisz

bo to wiadomo jest nie od dziś!

Potem znaczek na kopercie przyklejamy

i tak gotowy list do skrzynki wrzucamy.

Albo na pocztę szybko ruszamy

i w okienku Pani nasz list zostawiamy.

A na poczcie listy są segregowane

bo są w inne miejsca zaadresowane.

Potem listonosz nasz list do adresata zawozi

i koniec jest jego drogi.

A babcia jest uradowana,

bo otrzymała list od wnusia z samego rana.

Magdalena Tokarczyk

A jak to drzewiej bywało?

Pierwsze prawdziwe skrzynki pocztowe zostały w XVI i XVII wieku.

Ale gdzie najpierw?

Jedne źródła podają, że we Francji i Anglii, gdzie służyły głównie do zbierania korespondencji do dalszego ich przekazywania przez pocztę konną.

Inne, że pojawiły się ok. 1529 roku we Florencji i Wenecji. Miały postać drewnianych pudeł, do których wrzucano anonimowo listy będące… donosami! Pisano w nich o nieuczciwych mieszkańcach, o ich prawdziwych lub domniemanych przewinieniach, o planowanych działaniach godzących w prawo…

Wolę tą wersję, gdy skrzynki stały się elementem systemu logistycznego poczty w Paryżu. Bardzo dobrze spełniały

rolę pośrednika pomiędzy nadawcą a odbiorcą korespondencji. Były opróżniane przez posłańca aż trzy razy dziennie. Co ciekawe, nadawca listu musiał do niego dołączyć coś w rodzaju prototypu znaczka pocztowego.

Niestety każdy posłaniec tracił wiele czasu na oczekiwanie pod drzwiami aż ktoś odbierze korespondencję. Problem ten rozwiązała Poczta Królewska w Wielkiej Brytanii w 1849 roku. Zaczęła zachęcać ludzi do instalowania skrzynek pocztowych w celu ułatwienia dostarczania listów. Na zwiększenie ilości montowanych skrzynek wpłynęło wprowadzenie znaczków pocztowych. Dzięki nim system przesyłania korespondencji został ujednolicony i znacznie bardziej uproszczony. Dopiero w 1766 roku pojawiły się na terenie Prus.

Na terenie Prus niebieskie skrzynki na listy zostały zainstalowane dopiero w 1766 roku.

W obrębie Księstwa Warszawskiego, a dokładniej w  Warszawie pojawiły się w 1807 roku, gdzie funkcjonowały jako skrzynki do wyłącznej korespondencji żołnierzy armii napoleońskiej. Po klęsce Napoleona skrzynki zniknęły na wiele lat. Ponownie pojawiły się w połowie XIX wieku, ale proces ten był powolny.  

Pierwsze skrzynki pocztowe były zazwyczaj wykonane z drewna. Często dla większej trwałości obijano je blachą, a także malowano w barwach narodowych. Na przednich ścianach często umieszczano wizerunek trąbki pocztowej, a czasem też godło państwa, do którego poczty skrzynka należała.

Dzięki rozwojowi przemysłu zaczęto masowo wytwarzać skrzynki z żeliwa. Łatwość ich produkcji sprawiła, że proste dotąd modele różnorodnie przyozdabiano. Dotyczyło to przede wszystkim skrzynek angielskich i niemieckich.

Do końca XX wieku w Polsce funkcjonowały trzy kolory skrzynek na listy. Teraz sobie właśnie o tym przypomniałam... Każdy z tych kolorów mówił o przeznaczeniu danej skrzynki. Do czerwonych wrzucaliśmy przesyłki zamiejscowe, do zielonych miejscowe, natomiast do granatowych przesyłki lotnicze. Tych ostatnich jakoś nie kojarzę. 

Chyba każdemu z nas najbardziej kojarzy się czerwona skrzynka pocztowa, taka jak u nas, w Wielkiej Brytanii... Jednak w Niemczech, Szwecji, Hiszpanii, Francji, Szwajcarii obowiązują skrzynki żółte. Kolor pomarańczowy wyróżnia skrzynki w Estonii, Finlandii...

Czy za parę lat jeszcze będą, czy będzie można do nich wrzucić tradycyjne koperty...? Czy po prostu zostaniemy zniechęceni do tej formy korespondencji...?

O Grzesiu kłamczuchu i jego cioci

- Wrzuciłeś, Grzesiu, list do skrzynki, jak prosiłam?

- List, proszę cioci? List? Wrzuciłem, ciociu miła!

- Nie kłamiesz, Grzesiu? Lepiej przyznaj się, kochanie!

- Jak ciocię kocham, proszę cioci, że nie kłamię!

- Oj, Grzesiu, kłamiesz! Lepiej powiedz po dobroci!

- Ja miałbym kłamać? Niemożliwe, proszę cioci!

- Wuj Leon czeka na ten list, więc daj mi słowo.

- No, słowo daję! I pamiętam szczegółowo:

List był do wuja Leona,

A skrzynka była czerwona,

A koperta… no, taka… tego…

Nic takiego nadzwyczajnego,

A na kopercie - nazwisko

I Łódź… i ta ulica z numerem,

I pamiętam wszystko:

Że znaczek był z Belwederem,

A jak wrzucałem list do skrzynki,

To przechodził tatuś Halinki,

I jeden oficer też wrzucał, Wysoki - wysoki,

Taki wysoki, że jak wrzucał, to kucał,

I jechała taksówka… i powóz…

I krowę prowadzili… i trąbił autobus,

I szły jakieś trzy dziewczynki,

Jak wrzucałem ten list do skrzynki…

Ciocia głową pokiwała,

Otworzyła szeroko oczy ze zdumienia:

- Oj, Grzesiu, Grzesiu!

Przecież ja ci wcale nie dałam

Żadnego listu do wrzucenia!…

Julian Tuwim