Czy tylko wiosenne lekarstwo?

Działka

Na działce babci Jadzi

Oto działka babci Jadzi.

"Co dziś pani tu posadzi?"

"Cóż, posadzę warzyw sporo -

wnuczków przecież mam kilkoro.

Gdy wnuczęta mnie odwiedzą,

to warzywa smaczne zjedzą".

"Plan jest trudny, czy też prosty?

Czego trzeba, by wyrosły?"

"Tu potrzebne są nasionka,

trochę wody, trochę słonka".

Babcia nasion wysypała

tyle, ile w paczkach miała –

to uprawy jest początkiem.

Teraz trzeba każdą grządkę

podlać wodą wprost z konewki –

bardzo lubią ją rzodkiewki

i warzywa wszystkie w świecie.

Teraz powiem wam w sekrecie,

co się tutaj w nocy działo.

Ledwo słońce się schowało,

świerszczyk słyszał i biedronka,

jak sprzeczały się nasionka

o to, co z nich wykiełkuje:

„Wielką dynię w sobie czuję!” –

jedno z nich tak zawołało.

Drugie na to: „Też bym chciało!”

„A ja będę pomidorkiem

z najpiękniejszym tu kolorkiem!” –

wciąż się przechwalało trzecie.

„Ja go zamówiłem przecież!” –

czwarte z trzecim się nie zgadza.

„Chyba tobie nie przeszkadza

to, że stanę się pietruszką?” –

szepcze piąte tak na uszko

do nasionka, co jest obok.

Ono na to: „Co z umową?

Ty marchewką masz być przecież!"

"Nie! Za żadne skarby w świecie!"

Kłótni tej nie widać końca.

Ale wnet po wschodzie słońca

żadnych sporów już nie będzie –

bo... ogórki rosną wszędzie.

Mariusz Szwonder

Minęła połowa lipca... To przypomniało mi, że wiele lat temu właśnie w tym czasie jako dziecko świętowałam imienny. Byłam wówczas u Dziadków i podwieczorek jedliśmy na działce.

Działka... A dokładnie ogrody działkowe... Od wielu lat wpisały się w krajobraz polskich miast. Któż z nas ich nie pamięta z dzieciństwa? A może nadal może tam spędzać czas?

Ogródki działkowe... Wyrażenie, które powoli znika nie tylko z naszego słownictwa. I nie tylko wyrażenie. Niestety.

Nad ogrodami działkowymi, które tak dobrze pamiętam, zebrały się czarne chmury. Sporządzane przez gminy plany  mogą ograniczyć ich tereny. W wyniku reformy planistycznej może w Polsce zniknąć nawet 60% ogródków działkowych.

W ramach tych planów tereny gmin muszą zostać podzielone na tzw. strefy funkcjonalne. Spośród 13 zawartych w ustawie stref ogródki działkowe mogą się znaleźć jedynie w dwóch.

Niestety niestety już od dawna część z nich co roku jest likwidowana, głównie na cele komunikacyjne.

W wielu miastach likwiduje się ogródki działkowe, gdyż według niektórych organów publicznych są sprawy ważniejsze niż zapewnienie ludziom odrobiny spokoju i wytchnienia.

Nie wyobrażają sobie, aby to mogło być im odebrane.

To poruszyło  mnie, przywiało wspomnienia.... Przecież dużą część swojego dzieciństwa Mała Dziewczynka spędziła na działce Dziadków.

Ogródki jednak wciąż istnieją.

Przekraczając ich bramy wkracza się w inny świat. Ten dawny, zapomniany, zatrzymany w czasie... Miejsce niezważające na to, co dzieje się dookoła, lekceważące przemiany i zawirowania ostatnich lat.... To świat funkcjonujący według własnych reguł, do którego raczej nie ma dostępu ani polityka, ani cała ta kultura masowa. Wszystko to jest pozostawione po drugiej stronie ogrodzenia. To miejsce przenoszące nas równocześnie do innego, dawnego świata... Świata zachowującego tamte wzorce, nawyki, mody....

Działkowcy nadal uprawiają warzywa, owoce... Jednak działka jest dla nich przede wszystkim formą aktywnego odpoczynku na łonie natury. Codziennie zazwyczaj pracują w centrum miasta i taka oaza zieleni niedaleko od domu jest dla nich bezcenna. Dla wielu są nie tylko miejscem odpoczynku, ale i oddawania się pasji, jaką jest ogrodnictwo.

Zamiast iść na imprezę, siedzieć przed komputerem czy też telewizorem – idą na działkę. Pielą, kopią, grabią, przesadzają, sieją.... No i oczywiście plotkują.

Najlepszym wiosennym lekarstwem jest  - działka.

Działka nam zdrowie wprowadza do ciałka,

Gdy w łapki się chwyci szpadelek, lub grabki,

Znikają bronchity, katary i sapki.

Po zimie najczęściej czujemy się głupio.

To kolki nas kłują, to stawy nas łupią,

Rączkami bez przerwy się za coś trzymamy,

Witamin nie mamy, kaszlemy, kwękamy,

A ciałko w całości to jedna pokusa

Dla byle wirusa.

Tymczasem, jak celnie to gość jeden ujął,

Wirusy na działkach fatalnie się czują,

Zupełnie tak samo, jak mors na Saharze,

Lub kirus* w mlecznym barze.

Gdy słyszą, że ktoś się na działkę wybiera,

Wpadają w depresję: " A niech to cholera "

I w strasznym popłochu wynoszą się z ciałek,

Z tych ciałek dążących w kierunku działek.

I mając wirusów tych coraz to mniej,

I zgiąć się nam łatwiej,

I kucnąć nam lżej,

I gładko nam idzie kopanie jak rzadko,

I zgrabniej rabatkę równamy z łopatką,

I chwast usuwamy, co jest jak zakałka

I proste to w końcu jak strzałka,

Że z nas również korzyść ma działka .

Ludwik Jerzy Kern

Jest w tym sporo racji, ponieważ o zaletach spędzania czasu na świeżym powietrzu wiele mówi się także dziś.

Ale zacznę od początku...

Ogródki działkowe nie były, jak większość myśli, wytworem PRL-u. Pierwsze pojawiały się na terenach naszego kraju już pod koniec XIX wieku. Wówczas miały być miejscem wytchnienia od miejskiego zgiełku. Na okres II Rzeczpospolitej przypadł ich rozkwit. Niestety II wojna światowa przerwała to. Ogródki działkowe znowu używane były przede wszystkim do produkcji żywności, albo po prostu niszczały.

Jednak to właśnie w czasach PRL-u posiadanie (czy też dzierżawa) kawałka ziemi stało się dostępne dla przeciętnego obywatela. Ogródki działkowe miały stanowić rodzaj pomocy socjalnej dla pracowników zakładów pracy.

Postrzegano je jako przestrzeń do samodzielnej uprawy warzyw i owoców, by w ten sposób walczyć z niedoborami żywności. Dlatego kładziono nacisk na to, by maksymalnie wykorzystywać przestrzeń na rośliny użytkowe.

Ale nie wszyscy do tego się stosowali i działkowa estetyka była w wyraźnej kontrze do wszechobecnej smutnej i szarej rzeczywistości, a to głównie dzięki rosnącym tam kwiatom.

Babcia Małej Dziewczynki zawsze część działki przeznaczała na kwiaty, które za każdym razem przynosiła do domu. Na stole w dużym pokoju obowiązkowo musiał stać wazon z piwoniami, gladiolami, różami... Na działce zawsze był też czas na odpoczynek, spotkanie przy stole... Tak, tak, to było możliwe. 

Jak jednak wspominałam ogródki, bardziej niż wypoczynkowi, służyły zaopatrzeniu gospodarstw domowych w warzywa i owoce, które później przerabiano na dżemy, powidła, soki, kompoty, marynaty...

Tak też było na działce i w domu Dziadków.

Dlatego zanim Mała Dziewczynka mogła bawić się do woli na działce, czy też chrupać ulubioną kalarepkę, musiała wcześniej trochę pomóc przy pracach ogródkowych. Zazwyczaj do jej zadań należało zbieranie stonki, narwanie wiaderka owoców. Najmniej lubiła lubiła zbierać czarne porzeczki, które bardzo powoli zapełniały pojemniki. Co innego czerwone. Te zbierało się i obierało dosyć szybko. Ale chyba najbardziej Mała Dziewczynka lubiła łuskać groszek.

Za metalową bramą, otwieraną dużym kluczem był inny świat. Zostawiało się szarą, smutną codzienność....

Działki okalały niskie płoty, a nawet ich czasem nie było. Ludzie potrzebowali mieć kontakt z sąsiadem. Przez taki płotek, lub jego brak łatwiej było coś podać, pożyczyć, porozmawiać...

Jednak z biegiem czasu ogródki działkowe zaczęły być postrzegane jako relikt czasów słusznie minionych. Ale na szczęście to się zmieni, ogródki coraz bardziej są osaczane przez bloki, markety...  Boję się, że być może w niedługim czasie zostaną  całkiem pochłonięte przez miasto. Teraz już  trudniej znaleźć te dawne, które pamiętamy z dzieciństwa.  Powoli znikają grządki warzywne. Zastępowane są coraz częściej przez trawniki, tuje, iglaki....

Działka

Kto ma choć mała działkę to szczerze wszystkim powie

Na działce latem ma wczasy i z działki też czerpie zdrowie

Działkowicz więc nie narzeka i więcej nie będzie chciał

Na wczasy nie chce wyjeżdżać choćby pieniądze miał.

Więc tutaj już o wiosny on kopie, grabi, sieje

O ciągle jest radosny z nudziarzy się pośmieje

Popatrzy na swe dzieło jak rośnie samo zdrowie

Możliwe, że zazdroszczą, nie czasem ktoś mu powie

Działkowicz skoro wiosna ma nowalijki swoje

Wspaniałe są dla zdrowia witamin w nich są zdroje

I tak przez całe lato on plony z działki zbiera

Wszyscy są opaleni rodzinkę tam zabiera

Tam bawią się dzieciaki są witaminy świeże

Z niej pewnie każde dziecko radość i zdrowie bierze

Działka to źródło zdrowia tam miło spędzisz czas

Nie nudźcie się w mieszkaniu odwiedźcie czasem nas

Na działce w każdym wieku nikt nigdy się nudzi

Szczęśliwy, dotleniony choć czasem się natrudzi

Zmęczenie się nie liczy roślinki rosną w rządku

Do szczęścia niż nie trzeba i wszystko jest w porządku

Jadwiga Koleśnik

Od zawsze wiadomo, że tęsknota Małej Dziewczynki za działką Dziadków rozrasta się niczym pięcioklap w jej domowym ogrodzie. Tak, te przeżycia już nie wrócą. Ale na zawsze pozostaną w tym jednym szczególnym miejscu, z którego czasem wyglądają i przypominają o sobie. Każdego roku lipiec wraz ze swoim przybyciem przywiewa te o działce Dziadków...