Myśli nietypowe o Wielkim Poście

Powitanie

Pochylam głowę

przed Twoją pochyloną głową

by przyjąć lekcję pokory

rozmyślam w cieniu Twojego krzyża

jak przejść przez czterdzieści dni

by został po nich dobry ślad

jak nie zmarnować szansy

która każdego roku

przybiera inne kształty

nie chcę Ci nic obiecywać

po prostu spróbuję…

Środa Popielcowa rozpoczęła okres czterdziestodniowego przygotowania Świąt Wielkanocnych.

Jaka jest jednak jego historia, tradycja...? Trochę o tym ostatnio poczytałam i nawet znalazłam nieznane mi dotąd informacje.

Czas trwania Wielkiego Postu wiążę się z trwającym 40 dni postem Chrystusa.

Zresztą liczba 40 jest często wymieniana w Biblii. Uważana jest za symbol czasu pokuty, za okres potrzebny do oczyszczenia, nawrócenia, odrodzenia się do nowego życia... To okres kary, modlitwy, symbol życia doczesnego, wypełnienia czasów, okres oczekiwania, przygotowania.

Liczba 40 ma w opowieściach biblijnych znaczenie symboliczne.

40 dni miał trwać potop, który miał oczyszczać Ziemię z grzechów.

40 lat trwała wędrówka narodu wybranego po wyjściu z Egiptu, aby już oczyszczony mógł wejść do Ziemi Obiecanej.

40 dni przebywał na górze Synaj Mojżesz poszcząc, aby otrzymać tablice 10 przykazań.

40 dni i 40 nocy wędrował prorok Eliasz do Bożej góry Horeb, by doświadczyć spotkania z Bogiem.

40 dni Prorok Jonasz nawoływał mieszkańców Niniwy do nawrócenia.

40 lat  Dawid i jego syn Salomon, każdy oczywiście z osobna, władali Izraelem.

40 dni po porodzie kobieta była uznawana za nieczystą. Po ich upływie dostępowała rytuału oczyszczenia. 

40 dni jest od Bożego Narodzenia do Święta Ofiarowania 2-go lutego

40-dniową pokutę opisuje Prorok Ezechiel, którą miał odbyć za grzechy Judy.

40 dni i nocy pościł Jezus na pustyni.

40 dni po swoim  zmartwychwstaniu wstąpił Jezus do nieba .

Za każdym razem okres 40 dni, lat jest czasem pokuty, nawrócenia...

Dla chrześcijan 40-dniowy post jest czasem przygotowania na najważniejsze święto Zmartwychwstania Chrystusa.

Jak już pisałam rok temu Wielki Post rozpoczyna się w Środę Popielcową i kończy w Wielkanoc. To okres, który zasadniczo ma trwać 40 dni. Faktycznie jednak trwa 46 dni Wystarczy policzyć dni od Środy Popielcowej do Wielkiej Soboty. Wychodzi 46 dni. Wynika to z tego, że w tym okresie jest 6 niedziel, a niedziele, jako że są pamiątkami Zmartwychwstania i są dniami radości, to w tych dniach post nie obowiązuje. Ale interpretacji wyliczenia 40-dniowego postu jest kilka. Dla mnie to wydaje się najbardziej zrozumiałe.

Ale nie było tak od początku.

Już w II wieku, dla lepszego przygotowania się do przeżycia Świąt Paschalnych, dwa dni przed tym świętem poszczono. Na pamiątkę 40-dniowego postu Jezusa Chrystusa nakazany był post 40-godzinny. Zatem obowiązywał w Wielki Piątek i w Wielką Sobotę. Jednak w III wieku poszczono już cały tydzień.

Dopiero  sobór nicejski w 325 r. ustalił ten czas postu do czterdziestu dni. Dni postne obliczano od Wielkiego Czwartku wstecz - tak więc początek postu przypadał na szóstą niedzielę przed Wielkanocą, czyli pierwszą niedzielę Wielkiego Postu. Liczbę czterdziestu dni postu przejął Rzym od Kościoła Wschodu. Na Wschodzie jednak obchodzono go przez osiem tygodni wykluczając soboty i niedziele.

Od VI wieku w Rzymie rozpoczynano post sześć tygodni przed Wielkanocą. Jednak po odliczeniu niedzieli, w które nigdy nie poszczono, post trwał właściwie tylko 36 dni.  Dlatego na przełomie VI i VII wieku za pontyfikatu  Grzegorza I Wielkiego dodano brakujące dni i wyznaczono jako początek Wielkiego Postu Środę Popielcową.

Przyzwyczajenie

Po raz kolejny

bierze Krzyż na swoje ramiona

przyzwyczailiśmy się,

że po trzykroć upadnie

i nie obchodzi nas

że można przez moment

stać się Szymonem

i chusta Weroniki nie jest nam droga

śmieszą nas płaczące niewiasty

i scenę Ukrzyżowania

umiemy na pamięć

przyzwyczailiśmy się

do Jego Drogi Krzyżowej

i mijamy ją obojętnie

dopóki nie stanie się naszą

wtedy dopiero

można się nią zachwycić

i zrozumieć miłość.

Papież Grzegorz Wielki ustalił też czas przygotowania do przeżywania postu począwszy od 70 dni przed Wielkanocą.

Przedpoście rozpoczyna się Niedzielą Siedemdziesiątnicy (łac. Dominica Septuagesima). Niedzielę tę od pierwszych słów Introitu z Mszy św. nazywa się też Dominica Circumdederunt.  W polskiej tradycji spotykamy się też z nazwą  Niedziela Starozapustna. Niedziela ta przypada na 70 dni, czyli 10 tygodni przed Niedzielą Wielkanocną. Kolejne dwie niedziele Przedpościa noszą nazwy:

Niedziela Sześćdziesiątnicy / Mięsopustna (łac. Dominica Sexagesima), a od Introitu - Dominica Exurget,

Niedziela Pięćdziesiątnicy / Zapustna (łac. Dominica Quinquagesima), a od Introitu - Dominica Esto mihi.

Te dwie kolejne niedziele, przypadają odpowiednio około 60 i 50 dni przed Niedzielą Wielkanocną.

Polskie nazwy niedziel Przedpościa wiążą się to z tym, że w te dni zachowywano łagodny post, odzwyczajając się stopniowo od spożywania zakazanych w Wielkim Poście pokarmów. W okresie Przedpościa wolno było grać na organach, zakazana jednak była gra na innych instrumentach.

Ponieważ Wielkanoc może wypadać najwcześniej 22 marca, a najpóźniej 25 kwietnia, dlatego też termin dla Niedzieli Siedemdziesiątnicy może przypaść między 18 stycznia, a 21 lutego.

Symbolika Siedemdziesiątnicy wywodzona bywała od 70-letniej niewoli babilońskiej

W 1248 roku papież Innocenty IV skrócił Wielki Post, wyznaczając go od Środy Popielcowej. Przedpoście było więc rodzajem przedsionka, wprowadzającego w nastrój Wielkiego Postu. Reforma liturgiczna ostatnich lat Przedpoście zniosła.

W Polsce Wielki Post zachowywano wraz z Przedpościem (łącznie 70 dni) jeszcze w niektórych stronach w wieku XVIII, a nawet XIX.

W niedzielę post nie obowiązywał i dotąd nigdy nie obowiązuje. Niedziela bowiem ma charakter święta.

Miałam dzisiaj zupełnie inny plan na utkanie opowieści. Czyli wyszło jak zawsze... Jednak jak tylko na krosnach niespodziewanie pojawiły się cyfry, to moja matematyczna natura musiała podążyć w tym kierunku. To nic, że wzór był już naszkicowany...

Wielki Post

Wchodzę w ciszę Wielkiego Postu

z tym samym oczekiwaniem

na spokój skołatanego serca

pochylam głowę przed garstką popiołu

która nie budzi we mnie lęku

już dawno nauczyłam się pochylać głowę

by móc więcej zrozumieć

wiem że nie będzie łatwo

wiem że znów będę się potykać

wiem też że zawsze mogę podnieść wzrok

Jest Krzyż

więc jest nadzieja

wiem że już nigdy nie będę samotna…

wiersze i obrazy Basia Wójcik