Czarowny czerwiec

Czerwiec
Czerwiec sady owocami
okrasił najwcześniej,
czerwienieją w środku czerwca
słodziutkie czereśnie.
Jeszcze swoich drzwi za nami
nie zamknęła szkoła
a już las się niecierpliwi,
do siebie nas woła.
Czekaj lesie, wytrzymaj jeszcze
czerwiec w mig przeleci
i po twoim mchu zielonym
będą biegać dzieci!
Jeszcze tydzień, jeszcze drugi -
skończy się nauka
i w zielonych wrotach lata
kukułka zakuka.
znalezione w Internecie
Zaczyna się czerwiec. Miesiąc kojarzony z końcem szkoły i początkiem wakacyjnego wypoczynku. Dla dawnych Słowian czerwiec był miesiącem przejścia wiosny w lato. To właśnie na ten czas przypadają obchody Nocy Kupały, najkrótszej nocy roku, która przypada na przełom 21 i 22 czerwca.
Dlaczego szósty miesiąc roku nazywamy czerwcem? Najbardziej oczywiste jest skojarzenie z kolorem czerwonym.
Wyrazy czerwiec i czerwony pochodzą od czerwca polskiego – pożytecznego robaczka, dzięki któremu możliwe było wyrabianie barwnika o kolorze nazwanym później czerwonym. W czerwcu bowiem zbierano jego poczwarki po czym suszono je na słońcu i finalnie uzyskiwano czerwony barwnik.
Czasownik czerwić jest dziś używany w pszczelarstwie i służy on nazwaniu czynności pszczoły składającej jaja w komórkach plastra. Wówczas to w plastrach pojawiały się wszakże czerwie.
W staropolszczyźnie szósty miesiąc roku był nazywany jeszcze czyrwieniem, ugornikiem bądź zokiem.
Wśród krajów słowiańskich podobnie szósty miesiąc nazywają dziś Czesi – červen, Ukraińcy – Червень oraz Białorusini – чэрвеня. Nie wyłamali się też Kaszubi ze swoim czerwińc. Obecność podobnych nazw wśród innych narodów słowiańskich świadczy o tym, że zbiory czerwca były praktykowane nie tylko na polskiej ziemi, ale też wśród innych Słowian.
Pozostałe państwa słowiańskie przejęły terminologię łacińską, gdzie nazwa Iunius jest wyprowadzana od postaci Junony, rzymskiej bogini kobiet i macierzyństwa, żony Jowisza.
W starożytnym Rzymie był to miesiąc, w którym zawierano małżeństwa. Pomiędzy 6 a 10 czerwca przypadał okres poświęcony kultowi bogini Junony, żony Jowisza, opiekunki kobiet zamężnych i gospodarstwa domowego. W dniach jej świąt urządzano przyjęcia dla kobiet, na które gospodyni, nawet skromnie sytuowana, musiała zaprosić swoje przyjaciółki. Z tego też powodu te święta obchodzono przez kilka dni, aby każda z kobiet mogła urządzić własne przyjęcie. Na przyjęcia odbywające się w dni Junony dorastające panny zwykle przygotowywały łakocie. Oznaczało to, że są one już gotowe objąć obowiązki pani domu.
W czasie tego święta tradycyjnie wyzwalano niewolnice, które zajmowały się wychowaniem dzieci w patrycjuszowskich domach. Otrzymywały wówczas nie tylko wolność, lecz także opiekę do końca życia w domu swoich byłych właścicieli, a niekiedy nawet prawo do grobu znajdującego się w pobliżu rodzinnego grobowca ludzi, u których służyły.
W czerwcowej magii
Za płotem jaśmin i piwonie,
płomieniem zorzy dyszy niebo;
czerwiec w zapachu mięty tonie,
soczystą zieleń nadał drzewom.

Popatrz, świat wokół w kwietnej szacie,
noc w aromaty uroczysta;
podaj mi rękę, chodź na spacer,
ciepło ma w naszych dłoniach przystań.

Na niebie gwiezdny pył rozkwita,
maki pokryły się już rosą,
przytul mnie mocno i nie pytaj
dokąd idziemy, ani po co.

A póki księżyc nam nie zgaśnie
we włosy jego blask zaplączę.
Zagrają świerszcze, zanim zasnę
w twoich ramionach
jak na łące.
Ewa Pilipczuk
Z antycznych obchodów święta Junony wywodzą się organizowane w średniowiecznej Francji, we Włoszech, w Niemczech i Hiszpanii festyny niewiast. Były to spotkania kobiet organizowane na miejskich błoniach, w ogrodach, podczas których rozrywki dostarczali grajkowie, kuglarze i narratorzy opowiadający wesołe historyjki. Zabawie towarzyszyły tańce, śpiewy i spożywanie mnóstwa przysmaków.
Tak przyjazny kobietom miesiąc musiał również sprzyjać miłosnym czarom. We Francji dziewczyny, które chciały zjednać sobie ukochanego albo choć poznać kogoś, z kim mogłyby związać się w przyszłości, wychodziły w czerwcowe dni przed świtem do ogrodu i obserwowały, kiedy rozwinie się pierwsza róża. Aby magia była skuteczna, dziewczyna musiała zobaczyć ten kwiat przed innymi. Wtedy mogła z niego zerwać płatek i kolcem róży wyryć imię wybranka lub, jeśli go jeszcze nie było, imię, które miałby nosić przyszły ukochany. Następnie należało zawinąć płatek w pergamin i nosić przy sobie od nowiu do nowiu. Później zawiniątko trzeba było podrzucić wymarzonemu mężczyźnie w taki sposób, by nosił je ze sobą.
W połowie czerwca dziewczęta w samotności zbierały o świcie pierwsze poziomki i truskawki. Wierzono, że mają one wówczas niezwykłą moc polepszania urody. Zrobione z nich maseczki nadawały skórze twarzy jasny kolor.
Dzień świętego Jana przypadający na czas letniego przesilenia był od wieków związany z magią. Szczególne znaczenie przywiązywano do niej w krajach słowiańskich. Młodzi ludzie spotykali się wieczorem i w czasie zabawy pozwalali sobie na większe niż zwykle swawole. Dlatego też w Środkowej Europie mówiło się dzieciom, że przyniosły je bociany 9 miesięcy po czerwcowym przesileniu - na przełomie lutego i marca.
Wieczór świętojański sprzyjał wróżbom. W Rosji, na Białorusi i Ukrainie znany był zwyczaj, opisywany m.in. przez Antoniego Czechowa i Aleksego Tołstoja zbierania się młodzieży wokół ogniska i skakania parami przez wysokie płomienie. Ta z par, która nie zawahała się i nie wpadła do ognia, miała mieć zapewnioną miłość wieczną.
Czerwcowe tango
Słyszysz te dźwięki? Noc czerwcowa cicho
pląsa na gwiezdnych szlakach Andromedy,
niepokój myśli wysłała donikąd,
jaśnieje księżyc.

Powietrze gęste od zapachów lata,
rozpala zmysły różanym olejkiem,
usnęły smutki w kosmicznych zaświatach -
podaj mi rękę.

Świerszcz stroi skrzypki w lawendowych wiankach,
szuwar zanucił zielonym szelestem,
żar moich bioder zaprasza do tanga -
przytul mnie wreszcie...
Ewa Pilipczuk 

Przysłowia czerwcowe

Czerwiec daje dni gorące, kosa brzęczy już na łące.

Czerwiec stały, grudzień doskonały.

Kiedy kwitnie w czerwcu bób, to największy wtedy głód, a kiedy mak, to już nie tak.

Od czerwca dużo zależy, czy żniwa będą jak należy.

Pełnia czerwcowa - burza gotowa.

W czerwcu grusze kwiat zrzucają, czereśnie się zapalają.

W czerwcu się okaże, co nam Bóg da w darze.

Chrzest Jana w deszczowej wodzie, trzyma zbiory na przeszkodzie. (24 czerwca)

Gdy się święty Jan rozczuli, to go dopiero Najświętsza Panna utuli. (2 lipca - Marii)

Gdy święty Jan łąkę rosi, to chłop siano kosi.(24 czerwca)

Jak się Janek kąpie w wodzie, żniwom deszcze na przeszkodzie.(24 czerwca)

Gdy deszcz przed Janem, po żniwach rolnik jest panem.(24 czerwca)

Jak się święty Jan obwieści, takich będzie dni trzydzieści.(24 czerwca)

Kiedy z Janem przyjdą deszcze, to sześć niedziel kropi jeszcze.(24 czerwca)

Czerwiec na maju zwykle się wzoruje, jego pluchy, pogody często naśladuje.

Czerwiec po deszczowym maju często dżdżysty w naszym kraju.

Czerwiec mokry po zimnym maju - chłopom w jesieni będzie jak w raju.

Gdy czerwiec chłodem i wodą szafuje, to zwykle rok cały popsuje,

Jaki Medard dzień obwieści, takich będzie dni czterdzieści (8.06.)

Ze świętą Małgorzatą zaczyna się lato (10.06.)

Już Jan ochrzcił wszystkie wody - umyjcie się dla ochłody (24.06.)

Gdy święty Piotr z Pawłem płaczą, ludzie przez tydzień słońca nie zobaczą (29.06.)