Przed najdłuższą nocą w roku

Pasterka
Ptaki niby dzwoneczki cieszą się kolędą-
Chrystus nam się narodził i nowe dni będą
Do stajenki betlejemskiej aż od brzegów Wisły
Za ptakami smukłe sarny dziwować się przyszły.
Wiewiórka zęby szczerzy i w niebo się patrzy,
Jak dwa gołębie płyną na błękitnej tarczy.
I kwiat, choć to prawie zima, czas mroźny i cichy,
Niosą mirrę, kadzidło i złote kielichy.
I prawie przyfrunęły z krajów cudzoziemskich,
By swe pióra przyrównać do skrzydeł anielskich.
A mały Chrystus smutny patrzy w drzwi i czeka
by pośród witających zobaczyć człowieka ..
Jerzy Liebert
W wielu domach na świecie ludzie przygotowują się do Świąt Bożego Narodzenia.W domach sprzątamy, gotujemy, w sklepach trwa szał zakupów na ostatnią chwilę.
Na półkuli północnej 22 grudnia jest najkrótszym dniem w roku. Słońce góruje nad horyzontem niewiele ponad 7 godzin. Teraz ten fakt ma niewielkie znaczenie. Współczesnych ludzi raczej nie interesuje, kiedy jest najdłuższy albo najkrótszy dzień w roku.
Jednak dla dawnych cywilizacji tego typu zdarzenia astronomiczne – równonoce i przesilenia, miały ogromne znaczenie. Powszechnie kojarzono je z magią. W wielu kulturach przedchrześcijańskich jednym z najważniejszych świąt było przesilenie zimowe związane z odrodzeniem słońca i zwycięstwem światła nad ciemnością.
Przesilenie zimowe jest magiczne dla wielu kultur. 22 grudnia na świat przychodzili lub powracali bogowie powiązani ze słońcem (... ale czy tylko?): rzymski bóg Invictus, perski Mitra, czy japońska Amaterasu. 

Także i ja za Basią mogę powtórzyć:
Urodziłaś mnie zimowego poranka
dzwoneczki sań rozbiły zimową ciszę
śniegowym puchem wtargnęłaś
do dziecięcego serca i trwasz niezmiennie
wkradając się barwami pór roku
w każdą cząstkę mojego istnienia
zawładnęłaś mną
zniewoliłaś
i omamiłaś swoją biedą
a ja widzę w tobie zawsze
najpiękniejszą księżniczkę.
Powinnam tylko zmienić pierwszy wers na: urodziłaś mnie pierwszej zimowej nocy. 

Wśród ludów germańskich i Celtów obchodzono narodziny Yul, u Słowian Święto Godowe - jedno z najważniejszych świąt w całym roku dla naszych praprzodków.
Dla pierwszych chrześcijan liczył się tylko fakt, że Bóg stał się człowiekiem. Nie przywiązywali oni większej wagi ani do miejsca, ani do daty Jego przyjścia na świat. Datę grudniową zawdzięczamy cesarzowi Konstantynowi, który wyznaczył ją, by wyeliminować pogańskie święto Sol Invictus.
Nie bez powodu ważne święta Europy odbywały się i odbywają w okolicy przesilenia zimowego, kiedy Słońce znajduje się nad zwrotnikiem Koziorożca
Dla Celtów w noc Yule, rodzi się Król-Dąb, czyli Bóg Światła, który zaczyna zwyciężać nad Królem-Ostrokrzewem – Bogiem Ciemności.
Dlatego ważnymi elementami dekoracyjnymi, używanymi podczas obchodów Yule, są liście dębu i ostrokrzew. Innymi ważnymi symbolami są czerwone wstęgi, szyszki, jabłka, pomarańcze i jemioła – święta roślina Celtów. Druidzi ścinali jemiołę w 6 dniu księżycowego cyklu.
Pogańskie obchody Yule obejmują wiele elementów znanych nam ze świąt Bożego Narodzenia: przystrajanie choinki, śpiewanie kolęd, jemiołę, prezenty, palenie kłody Yule. Jednak centralnymi postaciami są Matka Natura i Ojciec Czas, oraz nowonarodzony bóg Słońca, które od tej pory będzie ukazywało się na niebie oraz dłużej.
Rzadko kto zdaje sobie sprawę z tego, jak prastare tradycje Celtów przetrwały w obchodach Bożego Narodzenia. Poganie czcili Yule na różne sposoby: praktykowali magię, odprawiali rytuały, składali ofiary, urządzali uczty, nosili od domu do domu zbożowe laleczki, śpiewając swoje “kolędy”, wróżyli co przyniesie nadchodząca wiosna, a ich tradycje bywają nieraz zaskakująco podobne do tych, które praktykowane są przez współczesnych wyznawców chrześcijaństwa.
Z czasem rozprzestrzeniające się chrześcijaństwo zastąpiło dawne święta własnymi.

Przy Wigilii
Podzielić się opłatkiem,
powiedz mi, co to znaczy?
To dobrze życzyć innym
I wszystko im przebaczyć.
Przy wigilijnym stole
niech obcy gość zasiędzie.
W twoim rodzinnym kole –
przy opłatku, kolędzie.
Mieczysława Buczkówna

Ślady starych wierzeń przetrwały w nazewnictwie (do dziś używane w Skandynawii Jul, staropolskie Gody) i zwyczajach, między innymi w dekorowaniu choinki czy wigilijnym talerzu dla niespodziewanego gościa, który zastąpił nakrycie dla zmarłych przodków.
Wiele z obecnych zachowanych zwyczajów jak wspólne spędzanie czasu, wzajemne się odwiedzanie po domach, przyjmowaniu gości - to zwyczaje pogańskie.Obdarowywanie się prezentami to nic innego jak tzw. dawne "szczodraki", podarowywanie sobie bułek, pierogów.
Dla naszych przodków czas zimowego przesilenia był początkiem - momentem, w którym zaczynał się nowy cykl.
Może co roku o tej porze napiszę, o każdym z tych świąt osobno, bardziej szczegółowo? Przecież we współczesnym świecie 22 grudnia jest też ważną data. W nocy przesilenia zimowego ... lat temu po raz pierwszy spojrzałam na świat. Czy to coś znaczy?
Wieczór wigilijny
Biały obrus lśni na stole,

pod obrusem siano.
Płoną świeczki na choince,
co tu przyszła na noc.
Na talerzach kluski z makiem,
karp jak księżyc srebrny.
Zasiadają wokół stołu,
dziadek z babcią, krewni..
Już się z sobą podzielili
opłatkiem rodzice,
już złożyli wszyscy wszystkim
moc serdecznych życzeń.
Tadeusz Kubiak