Opowieść główką i ząbkami tkana

Czosnek olbrzymi

Nie zdmuchniesz

tak jak dmuchawca,

lecz na kwiat zetniesz

kulę, co uwagę zwraca...

Z przyziemnej różyczki

główkę ukazuje

czosnek olbrzymi,

co pęd w górę winduje...

Wzniesiony prosto

kwiatem jednobarwnym

na łodydze wysoko,

z wyglądem ciekawym...

Płatkami promienistymi

aczkolwiek drobnymi

puszy się słupkiem, pręcikami,

cudem z byliny - na ziemi...

Aleksandra Baltissen

Opowieść już dawno była przygotowana. Miała się pojawić miesiąc temu, ale los zdecydował inaczej. Dzisiaj zatem zaległa, utkana w kwietniu opowieść.

Była cebula, zatem dzisiaj o będę pisać o czosnku.     

Można go lubić lub nie. Nikogo jednak nie trzeba przekonywać, że czosnek jest zdrowy. Nawet te osoby, które nie lubią jego specyficznego zapachu, nie mogą mu odmówić niezwykłych właściwości.

Czosnek znany był już od najdawniejszych czasów. Zaczął być uprawiany ok. 5 tysięcy lat temu. Początkowo rozpowszechniony został w Chinach, następnie w Indiach. Dużą popularność zyskał w starożytności. Uprawiali go Rzymianie, Asyryjczycy, Egipcjanie, Grecy, Hebrajczycy i Arabowie. Wymienia go biblijna Księga Liczb:

Tłum pospolitego ludu,

który był wśród nich, ogarnęła żądza.

Izraelici również zaczęli płakać, mówiąc:

„Któż nam da mięsa, abyśmy jedli?  

Wspominamy ryby, któreśmy darmo jedli w Egipcie,

ogórki, melony, pory, cebulę i czosnek.

Tymczasem tu giniemy, pozbawieni tego wszystkiego.

czy nasze nie widzą nic poza manną”.

Gdy w Egipcie ok. 1600 r. p.n.e. robotnicy przy budowie piramidy nie otrzymali czosnku – wybuchł bunt.

Rzymianie spożywali czosnek, by spowodować przypływ odwagi. Wpływ czosnku na sprawność bojową zaobserwowały i zmierzyły wojska amerykańskie (wyliczono wzrost sprawności o 11%) podczas wojny koreańskiej. Dla „podniecenia odwagi” karmiono też czosnkiem koguty przygotowywane do walk.

Używali go również żeglarze by zapobiec zatonięciu statku.

Czosnek umieszcza się w domu, by zapobiec inwazji złych sił, oddalić złodziei i rabusiów. Zawieszano także czosnek nad drzwiami domu, by nie przybywali do niego zawistni goście.

Z ok. 450 roku p.n.e. pochodzi indyjska „pieśń o czosnku”, w której opiewany jest on jako środek przedłużający ludzkie życie o setki lat.

Hipokrates i Galen polecali go jako lekarstwo w schorzeniach układu pokarmowego, oddechowego, jako środek moczopędny i antytoksyczny. Pliniusz Starszy skatalogował 61 leków czosnkowych. Zarówno Rzymianie jak i Grecy uprawiali czosnek w specjalnych ogrodach czosnkowych

Starożytni Grecy i Słowianie uważali, że czosnek chroni przed ukąszeniami żmij i ich skutkami.

Słowianie wierzyli, że noszenie przy sobie czosnku zabezpiecza skutecznie przed upiorami i wampirami. Owoc ten ma też inne cenne właściwości. Ząbek czosnku zapiekają w połaźnikach łemkinie by w święto Jordanu dać kawałki wypieku (koniecznie z ząbkiem czosnku) każdej z hodowanych krów.

Na ziemie polskie czosnek trafił w średniowieczu, przywieziony najprawdopodobniej przez Tatarów. Był uniwersalnym lekiem i pokarmem warstw ubogich (określenie zjadacz czosnku znaczyło to samo co nędzarz)

W medycynie polskiej wsi czosnek był stosowany głównie przy chorobach układu oddechowego (podawany często z mlekiem, niekiedy z miodem), ale także przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, przy chorobach zakaźnych, przy bólach zębów i dziąseł, a nawet przy chorobach serca i naczyń, bólach głowy, reumatyzmie itd. Czosnek był stosowany także w weterynarii ludowej. Leczono nim  kaszel u koni, a kurom podawano czosnek ze słoniną, aby je uchronić od pypcia:)))

Mario siostro Łazarza

gdy Pan wszedł do domu

zapomniałaś o piecu

nie nakryłaś stołu

bo miłość zaczyna się od niejedzenia

nieważnym stał się czajnik inaczej naciągacz

kasza jak chuda wrona sądzona za rozpacz

czosnek jak zęby wiedzmy

z zasady nierówne

powiedz siostrze swej Marcie

gdy Pana zobaczę -

czemu latasz po kuchni i po rondle skaczesz

- nic nie zjem. Padnę na pysk

jak grzech się rozpłaczę

Ksiądz Jan Twardowski

Współcześnie czosnek kojarzy się  z mrocznymi legendami, obrazem mglistych zamków w Transylwanii oraz z głównym „wielbicielem” tej aromatycznej rośliny – Hrabią Drakulą. O tym słyszeli wszyscy. Dodam tylko, że chłopi z Rumunii, chcąc bronić swoje bydło, smarowali czosnkiem rogi zwierząt.

W nocy z 29 na 30 listopada, w trakcie rumuńskiego „Halloween”, mieszkańcy obszarów wiejskich jedzą czosnek w dużych ilościach oraz smarują nim framugi okien i drzwi lub wieszają w nich czosnkowe warkocze.

Jeśli istnienie wampirów jest wciąż wątpliwe, to jedno jest pewne. Czosnek zajmuje znaczące miejsce w rumuńskiej kuchni regionalnej, ma szerokie zastosowanie w medycynie ludowej i jest nieodłącznym elementem folkloru tego kraju.

Właściwości czosnkowe zostały docenione także w Czechach, gdzie  co roku pod koniec lipca odbywa się popularny Festiwal Czosnkowy w parku otaczającym zamek Buchlovice. I ja zakochana w tym kraju (i w czosnku też) do tej pory o tym nie słyszałam?:)))))

Czosnek używany jest w medycynie od czasów starożytnych przy niezliczonych dolegliwościach. Przypisuje się mu działanie napotne, moczopędne, wykrztuśne oraz przeciwskurczowe w jelitach. Czosnek obniża poziom cholesterolu, obniżenia ciśnienia krwi

Czasem ponoć jest też skuteczniejszy od antybiotyków ze względu na zawarty w nim związek zwany allicyną (uwalniany z rośliny, gdy czosnek jest siekany lub miażdżony). Allicyna ma podobne właściwości do penicyliny. Czosnek jest naturalny i przeciwieństwie do większości antybiotyków, nie niszczy flory bakteryjnej i uważany jest za zioło, które leczy wszystko dzięki swemu oddziaływaniu na cały organizm.

W celu zwalczania grypy w Rumunii podaje się zupę czosnkową, w której pieczone główki czosnku łączy się z marchewką, cebulą, ziemniakami, pasternakiem i selerem. A do tego tost ze świeżo obranymi ząbkami czosnku. Zaczynam już być głodna:)))

Zastosowanie czosnku jest szerokie, jest to ważny składnik większości kuchni. Już odrobina tej przyprawy podnosi smak potraw z mięsa, ryb i warzyw pozostając przy tym niedostrzeżoną. Różne bukiety smaków zawierają czosnek. Jest on między innymi podstawą ostrej kuchni regionu śródziemnomorskiego.

Oczywiście mamy różne czosnki, choćby ten niedźwiedzi, ale ja lubię ten najzwyklejszy.  

Czosnek znany jest również pod nazwą "śmierdząca róża". Określenie to powstało w czasach Starożytnej Grecji i Rzymu. W Europie znany jako "najszlachetniejsza cebula", używany był jako lekarstwo i amulet w czasach średniowiecza. Zgodnie z arabską legendą cebulkę czosnku wyniósł na swoim kopycie szatan wygnany z raju. A czosnek wyrósł z odcisku stopy diabła.

Wiele osób unika jednak czosnku ze względu na jego zapach. Ja także go unikam, jeżeli wychodzę z domu.  Ale tak naprawdę lubię jego zapach.

Jak zwalczyć zapach czosnku? 

Zielarz Culpeper radził, by mocny zapach czosnku z ust zwalczać dzięki żuciu kminku lub fasolki szparagowej. Parę lampek czerwonego wina osłodzi czosnkowy oddech. Słyszałam jeszcze o zielonej pietruszce. A może są i inne sposoby? 

Ty który stwarzasz jagody

królika z marchewką

lato chrabąszczowe

cień wielki małych liści

zawilec półobecny bo uwiędnie

zanim go się przyniesie do domu

czosnek niedźwiedzi dla trzmieli

smutek roślin

wydrę na krótkich nogach

ślimaka co zasypia na sześć miesięcy

niezgrabny śnieg co ma wdzięk zanim zacznie tańczyć

serce choćby na chwilę

spraw

niech poeci piszą wiersze prostsze od wspaniałej poezji

Ksiądz Jan Twardowski